ΙΩΝΙΑ,Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΕΩΣ.

ΙΩΝΙΑ,Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΕΩΣ.

Οι φυσικές επιστήμες και η  αστρονομία γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μέσα από την εξαιρετικά ανήσυχη και γεμάτη από περιέργεια βούληση κάποιων φωτεινών ανθρώπων σε έναν γεωγραφικό τόπο και σε μια εποχή της ιστορίας κατά την οποία όλοι οι πολιτισμένοι τότε λαοί δεν ήσαν σε θέση ούτε να σκεφθούν αλλά και να αντιληφθούν τον μηχανισμό λειτουργίας των φυσικών νόμων θεοποιώντας όλα τα φαινόμενα του περιβάλλοντος, τη γή και όλα τα άλλα σώματα που παρατηρούσαν στον ουρανό.  Σήμερα, μετά από 2500 χρόνια περίπου, η ανθρωπότητα με την πρωτοφανή εξέλιξη των φυσικών επιστημών είναι σε θέση να πραγματοποιήσει διαπλανητικά ταξίδια μέσα στο ηλιακό σύστημα , να παρατηρήσει γαλαξίες που βρίσκονται σε ασύλληπτες από τον νού αποστάσεις και μαζί με όλα τα άλλα οι επιστήμονες  να διατυπώνουν αληθοφανείς  θεωρίες για την δημιουργία και εξέλιξη του ορατού σύμπαντος. 

Είναι τυχαίο το γεγονός ότι σε όλες τις επιστήμες όλων των πολιτισμένων  λαών υπάρχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες ελληνικών λέξεων;  Ο χρωματισμός γίνεται πολύ έντονος στην επιστήμη της αστρονομίας με την χρησιμοποίηση ελληνικών λέξεων από τις βασικές γνώσεις που αποκτά ο υποψήφιος γνώστης της.  Παραδείγματα : ο Αγγλοσάξωνας σπουδαστής ή  ο Γερμανός ερασιτέχνης αστρονόμος διαβάζει στα βιβλία  ότι :

     "Earth's orbit has elliptical shape , so  the closest point to the Sun called     perielion  and the far position called aphelion", όπου elliptical=ελλειπτικός, perielion=περιήλιο, aphelion=αφήλιο.

Δεν είναι δυνατόν να μάθει κανείς ουρανογραφία άν προηγουμένως δεν αποστηθήσει τα 24 μικρά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου με τα οποία συμβολίζονται διεθνώς σε όλους τους αστρονομικούς χάρτες οι κυριώτεροι αστέρες που αποτελούν έναν αστερισμό.

"α (alpha), β (beta),...θ (theta),...ω (omega)" . Πχ  ....near the star β Geminorum .....(Διδύμων).

Εκτός των άλλων όλα τα ονόματα των αστερισμών προέρχονται από την ελληνική μυθολογία όπως  Orion=Ωρίων,  Big Dipper=Μεγάλη Άρκτος κλπ.  Η αστρική συστροφή των Πλειάδων λέγεται στα αγγλικά Pleiades κ.α.  Θα ήταν δυνατόν οι ονομασίες των νεοανακαλυφθέντων σωμάτων του ηλιακού συστήματος από τον 17ον αιώνα και μετά  να μην ακολουθούσαν την ελληνική μυθολογία ; ( Titan, Naias, Thalassa, Charon  κλπ).

Με τον πρώτο εποικισμό των Ελληνικών φυλών στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας δημιουργήθηκαν ακμάζουσες πόλεις οι οποίες από τον 7ον αιώνα π.Χ  γνώρισαν εξαιρετική ευδαιμονία από τις αποικίες, το εμπόριο και την ευφορία των εδαφών της Ιωνίας.

Η Μίλητος ευρίσκεται στην Καρία στο βόρειο της χερσονήσου που σχηματίζεται από το όρος Τρίον στα νοτιοδυτικά παράλια του Λατμικού κόλπου κοντά στο στόμιο του Μαιάνδρου ποταμού. Καταλήφθηκε από τους Ίωνες γύρω στα 1000 π.Χ  και γνώρισε μεγάλη ακμή δημιουργώντας αποικίες σε όλη την Μεσόγειο. 

Σε αυτήν την πόλη γεννήθηκε ο πρώτος κατά χρονολογική σειρά φιλόσοφος  και θεμελιωτής της ευρωπαικής φιλοσοφίας και επιστήμης.

Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ).    Ο ανήσυχος και περίεργος χαρακτήρας του διαμορφώθηκε από τα πολλά ταξίδια που πραγματοποίησε και σε ένα από αυτά έφθασε στην Αίγυπτο και από μαρτυρίες εμέτρησε το ύψος των πυραμίδων γνωρίζοντας τις ιδιότητες των ομοίων τριγώνων και διατύπωσε δική του θεωρία για να εξηγήσει τις πλημμύρες του Νείλου. Σε όποιους τόπους επήγαινε δεν αρκείτο μόνο στην μάθηση, αλλά επιζητούσε την θεωρητική εξήγηση και δικαιολόγηση των γεγονότων, πράγμα  που έχει τεράστια σημασία στην ανάπτυξη του παγκόσμιου επιστημονικού πνεύματος θέτοντας τα θεμέλια της θεωρητικής έρευνας της αιτίας η οποία ήταν η ασφαλής αρχή των επιστημονικών ερευνών.  Ο Θαλής εκτός από την αστρονομία έκανε ανακαλύψεις στην γεωμετρία, την φυσική (ηλεκτρισμός) , διατυπώνει δικό του φιλοσοφικό σύστημα και συμμετέχει στην πολιτική ζωή της Ιωνίας, σχεδιάζει τεχνικά έργα κατασκευάζοντας μηχανήματα υπολογισμού των αποστάσεων παρακολουθώντας τις εκστρατείες των Ελλήνων κατά των Μήδων.

Στην αστρονομία, ο Θαλής ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε ασφαλή πρόβλεψη μιας ολικής ηλιακής εκλείψεως που έγινε στις 28 Μαίου του 585 π.Χ (Ιουλιανό ημερολόγιο) κατά την στιγμή μάχης των Λυδών με τους Μήδους όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηρόδοτος στο 1  74 κεφ.

 "Την δε μεταλλαγήν ταύτην της ημέρας Θαλής ο Μιλήσιος τοίσι Ίωσι προηγόρευσε έσεσθαι, ούρον προθέμενος ενιαυτόν τούτον εν τώ δή και εγένετο η μεταβολή ".

Δεν γνωρίζουμε με ποιό τρόπο ο Θαλής προέβλεψε την έκλειψη. Μια εκδοχή είναι ότι μεταχειρίσθηκε στους υπολογισμούς του εμπειρικό κύκλο του Σάρου που γνώριζαν οι Βαβυλώνιοι μελετώντας τους αστρονομικούς πίνακές των.  Σύμφωνα με την γνώμη άλλων είναι πιθανόν να οδηγήθηκε σε αυτήν την πρόβλεψη με την βοήθεια γεωμετρικών υπολογισμών επειδή είχε ανακαλύψει τον μηχανισμό των ηλιακών εκλείψεων όπως και με μια μέθοδο που υπολόγισε τα μήκη των φαινομένων διαμέτρων ηλίου και σελήνης σε σύγκριση με τα μήκη των τροχιών των. Το αποτέλεσμα αυτών των συγκρίσεων είναι ότι ο Θαλής ήταν σε θέση να καθορίσει τα μήκη των τροχιών ηλίου και σελήνης γεωμετρικώς και να προβλέψει πότε η σελήνη θα ευρεθεί σε ευθεία γραμμή με τον ήλιο.  "Θαλής πρώτος έφη εκλείπειν τον ήλιον, της σελήνης αυτόν υπερχομένης κατά κάθετον" όπως σημειώνει ένας συμπολίτης του.

Εκτός των άλλων, ο Θαλής διατύπωσε δική του θεωρία για την εξήγηση των σεισμών υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της γής επιπλέει επάνω σε νερό, του οποίου μια διαταραχή προκαλεί σεισμούς.

Στην φιλοσοφία, πρώτος διατύπωσε την αντίληψη  ότι όλα τα όντα έχουν μια κοινή φυσική αρχή η οποία είναι το νερό όπου το σύμπαν είναι μια πελώρια μάζα ύδατος και επάνω σε αυτήν επιπλέει η γή.  Τα ουράνια σώματα κατά τον Θαλή αποτελούνται από γαιώδες υλικό, την δε  αρχική ύλη του σύμπαντος  δεν την θεωρεί νεκρή, αλλά ότι είναι γεμάτη από μονάδες ενεργείας , αντίληψη η οποία έχει κοινά σημεία με τα σημερινές θεωρίες περί ηλεκτρομαγνητικού σύμπαντος.  

 

Αναξίμανδρος (610-545 π.Χ).   Είναι ο δεύτερος μετά τον Θαλή φιλόσοφος ο οποίος διανοήθηκε να διερευνήσει επιστημονικά τον τρόπο δημιουργίας του σύμπαντος. Είχε προικισθεί με μεγάλη παρατηρητικότητα και πολυμέρεια επιστημονικού ενδιαφέροντος. Υπήρξε ο θεμελιωτής της επιστημονικής γεωγραφίας που την εστήριζε σε γεωμετρική αποτύπωση και το αστρονομικό του σύστημα το διαμόρφωσε με βάση γεωμετρικές αναλογίες και υπολογισμούς.

Ο πρώτος γεωγραφικός χάρτης του κόσμου είχε μια συνολική θεώρηση των τοπωνυμίων και ήτο κυκλικός αφού θεωρούσε ότι το σχήμα της γής ομοίαζε με κύλινδρο διαφοροποιώντας το από το επίπεδο δισκοειδές σχήμα που περιέγραφε ο Όμηρος και ο Ησίοδος όπου στα πέρατα του δίσκου στηρίζεται σαν κώδων ο ουράνιος θόλος.  Ο  Αναξίμανδρος δέχθηκε ότι η ουράνια σφαίρα περικλείει σφαιρικά τη γή η οποία είναι μετέωρη "βασταζομένη υπ' ουδενός" και προχώρησε στην σκέψη ότι η γή είναι ίση ή και μικρότερη από τα ουράνια σώματα. Κατά τον χάρτη του Αναξίμανδρου η ξηρά περιβάλλεται από υδάτινη έκταση , η δε Μεσόγειος και η Κασπία περικλείονται από την ξηρά.

Στον τομέα της μαθηματικής αστρονομίας, ο Αναξίμανδρος επινόησε τον γνώμονα που ήταν το πρώτο αστρονομικό όργανο με το οποίο μετρούσε το μήκος της σκιάς του ηλίου καθορίζοντας από το ετήσιο άνισο μήκος της τις εποχές των ηλιοστασίων και την ώρα της μεσημβρίας.  Ο Αναξίμανδρος είναι ο πρώτος που επεχείρησε  να καθορίσει το μέγεθος των ουρανίων σωμάτων, τις αποστάσεις των και την τάξη τοποθετήσεώς των. Κατ' αυτόν ο ήλιος έχει ίδιο μέγεθος με τη γή, αλλά οι διάμετροι των κύκλων με τους οποίους περιφέρονται ο ήλιος και η σελήνη είναι πολύ μεγαλύτεροι της γής. Ως πρός τις θέσεις των, τοποθετούσε τον ήλιο στο απώτατο σημείο του ουρανού, πιό κάτω την σελήνη και ακόμα πιό κάτω, τους απλανείς και τους πλανήτες.

Κατά τον Αναξίμανδρο η καταγωγή του σύμπαντος είναι το άπειρο και θεωρούσε ότι όλα τα ουράνια σώματα κινούνται σαν τροχός. Σε αντίθεση με τον Θαλή, πίστευε ότι  η αρχή του κόσμου είναι το θερμό και το ψυχρό. " Φησί δε το εκ του αοιδίου γόνιμον θερμού τε και ψυχρού κατά την γένεσιν τούδε του κόσμου αποκριθήναι".

 Ο Αναξίμανδρος με την εισαγωγή της θεωρίας περί απείρου άνοιξε νέο  δρόμο , αφού υπέδειξε ότι  η έρευνα έπρεπε να ξεπεράσει τα δεδομένα που παρέχονται από την άμεση αισθησιακή αντίληψη. Αφού κατάταξε επί κεφαλής όλων των ποικιλιών της αισθήσεως το θερμό και το ψυχρό, εισηγήθηκε την συστηματική τους  κατάταξη  σε συστοιχίες αντιθέτων μελών. Ακόμα υπήρξε ο δημιουργός της μηχανικής φυσικής και της βιολογίας αφού έστρεψε την παρατήρησή του πρός τα εμπειρικά φυσικά και βιολογικά φαινόμενα. 

 

 

Αναξιμένης (585-525 π.Χ)      Είναι ο τρίτος κατά χρονολογικής σειράς και τελευταίος των Μιλησίων φιλοσόφων , μαθητής και "ζηλωτής" του Αναξίμανδρου . Ο  Αναξιμένης είναι πνεύμα συνδυαστικό και μεθοδικό , όπου με τον συνδυασμό των ανακαλύψεων του Θαλή και του Αναξιμάνδρου προχωρεί σε μια νέα σύνθεση των αντιλήψεών των.  Ως πρώτη αρχή θεωρεί τον αέρα προφανώς διότι παρουσιάζει μεγαλύτερη κινητικότητα  από το  ύδωρ και δέχεται ότι σε αιώνια δράση κίνηση παρόμοια με αυτήν τού μύλου. "Μυλοειδώς τον κόσμον κινείσθαι". Αυτή η κίνησις αφού επενεργεί στον αέρα, συνεπάγεται μια συμπύκνωση γύρω από το κέντρο της αέριας μάζας από την οποία πρώτα δημιουργήθηκε η γή και αποφαίνεται ότι ο ήλιος έχει κοινή σύσταση , αλλά λόγω της ταχείας κινήσεώς του απέκτησε υπερκαυστική θερμότητα. Αυτή η δοξασία σήμερα μας φαίνεται χονδροειδής, αλλά όμως είχε διατηρήσει το κύρος της μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνος την οποία ασπάσθηκε ο Γάλλος Lavoisier που θεωρείται ο πατέρας της χημείας.

Επειδή ο κόσμος κινείται μυλοειδώς, μια τέτοια κίνηση είναι δυνατόν να αναπαράγει μόνον πεπλατυσμένα ουράνια σώματα, γι' αυτό και το σχήμα της γής  και των ουρανίων σωμάτων πολύ λογικά το θεωρεί όχι κυκλικό, αλλά πεπλατυσμένο. "Ού γάρ τέμνειν, αλλά επιπωματίζειν τον αέρα τον κάτωθεν , όπερ φαίνεται τα πλάτος έχοντα των σωμάτων ποιείν." Πρώτος ο Αναξιμένης κατανόησε σωστά ότι η σελήνη δεν έχει δικό της φώς, αλλά το δανείζεται από τον  ήλιο.  Στην Μετεωρολογία  ο Αναξιμένης εξήγησε σωστά τον σχηματισμό των νεφών , της βροχής, του χαλαζιού και τού χιονιού όπως και το φαινόμενο της ίριδος.

 

Αναξαγόρας (500-428 π.Χ)    Ο Αναξαγόρας γεννήθηκε στην πόλη των Κλαζομενών

η οποία ευρίσκετο στον μυχό του κόλπου της Σμύρνης και που ήταν κτισμένη η μισή στην ομώνυμη νησίδα η οποία είναι πολύ κοντά στην ξηρά της  χερσονήσου  της Ερυθραίας. 

Ο Αναξαγόρας είναι ο πρώτος συγγραφέας ο οποίος στις φιλοσοφικές θεωρίες του  εισήγαγε γεωμετρικά διαγράμματα. Η μεγαλύτερη υπηρεσία την οποία προσέφερε στην φιλοσοφική σκέψη ο Αναξαγόρας είναι η διαπίστωση της παρουσίας στον κόσμο του πνευματικού παράγοντος, αφού έθεσε πρώτος υπό συζήτηση το λεγόμενο τελεολογικό πρόβλημα. Υπήρξε μεγάλος στοχαστής με ικανότητα παραγωγικού συλλογισμού με μεγάλη ικανότητα παρατηρητικότητος  και επινοητικότητος.

Αξιοσημείωτο είναι το πείραμα του Αναξαγόρα με το οποίο απέδειξε την ύπαρξη του αέρα. "Επιδεικνύουσι γάρ ότι έστι τι ο αήρ στρεβλούντες τους ασκούς και δεικνύντες ως ισχυρός ο αήρ και ενυπολαμβάνοντες εν ταίς κλεψύδραις".  Την αεροδυναμική αντίσταση την απέδειξε με φουσκωμένους  με αέρα ασκούς  οι οποίοι παρουσιάζουν αντίσταση όταν κάποιος προσπαθεί να αλλάξει το σχήμα τους.

 

Τα ερείπεια της αρχαίας πόλεως Εφέσου ευρίσκονται κοντά στις εκβολές του ποταμού Κάιστρου βορειοανατολικά της νήσου Σάμου , αλλά στους ιστορικούς χρόνους η Έφεσος  ετοποθετείτο στους πρόποδες των λόφων Κορησού και Πρίου.  Ο περίφημος ναός της Αρτέμιδος ευρίσκετο μέσα στην πεδιάδα και σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων από αυτήν.

Η γονιμότητα της πεδιάδος του Καίστρου και η εξαιρετική θέση της πόλεως την κατέστησε φυσική οδό επικοινωνίας της Μικρασιατικής ενδοχώρας με τα παράλια του Αιγαίου και γι' αυτόν τον λόγο ήκμασε για πολλούς αιώνες.  Μια μεγάλη φιλοσοφική μορφή εξ' Εφέσου ήταν και ο Ηράκλειτος.

Ο Ηράκλειτος  έζησε από το 544 έως το 484 π.Χ  και στο πολύ δυσκολονόητο σύγγραμμά του "περί φύσεως" , αποσπάσματα του οποίου έχουν διασωθεί, αναπτύσσεται το φιλοσοφικό του έργο. Αποκομίζοντας μια περίληψη του κοσμικού συστήματος του Ηρακλείτου, αναφέρουμε ότι μεταξύ των άλλων σημείωνε ότι ο ήλιος και κατ' επέκταση οι αστέρες τους οποίους πρώτος πίστευε ότι είναι ήλιοι οι οποίοι ευρίσκονται πολύ μακρύτερα από τον δικό μας δεν είναι αιώνιοι, αλλά γεννώνται κάθε ημέρα εκ των αναθυμιάσεων διότι κατ' αυτόν τίποτα δεν είναι στατικό, αλλά  "τα πάντα ρεί".

Το σύμπαν είναι πεπερασμένο και υπάρχει ένας μόνον κόσμος ο οποίος γεννάται από την φωτιά (σχέση πυρώσεως) και πάλι μετατρέπεται σε φωτιά (σχέση εκπυρώσεως) σε χρονικές περιόδους που εναλάσσονται στην διάρκεια της αιωνιότητος.  Είναι δυνατόν να πίστευε ο Ηράκλειτος ότι αφού φθάσει ο κόσμος και κατ' επέκταση το σύμπαν σε μια προχωρημένη ανάπτυξη ή εξέλιξη, μετά αρχίζει να κινείται κατά την αντίθετη φορά.  Όπως παρατηρούμε η γένεσις των κόσμων κατά τον Ηράκλειτο δεν διέπεται από τον χρόνο, αλλά από τις σχέσεις πυρώσεως και εκπυρώσεως.

 

Η νήσος Σάμος απέχει από τα Μικρασιατικά παράλια στο κοντυνώτερο σημείο μόλις 1295 μέτρα

(επταστάδιος πορθμός κατά τον Στράβωνα ΧΙΧ 637), έχει εμβαδό 469 τετρ. χιλιόμετρα και το υψηλότερο σημείο της είναι το όρος Κερκετεύς με ύψος 1570 μέτρα.

Ο Πυθαγόρας ( 580-490 π.Χ )  και η αριθμολογική θεώρηση του σύμπαντος.    

  Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο και πέθανε στην Κάτω Ιταλία. Αναμφίβολα το μαθηματικό και φιλοσοφικό  έργο του  και των μαθητών του των Πυθαγορείων είναι ποικίλλο και η συμβολή του στην προώθηση ακόμα και των συγχρόνων περί σύμπαντος αντιλήψεων είναι αξιοθαύμαστη για τον λόγο ότι οι σύγχρονες κοσμολογικές θεωρίες παρουσιάζουν καταπληκτικές ομοιότητες με την αριθμητική φιλοσοφία του Σαμίου μύστη.  Σπουδάζοντας όλη την φύση, παρατηρούσε την μεταβολή, την φθορά που συνέβαινε, αλλά και την τάξη και αρμονία των φυσικών φαινομένων, πρώτος αυτός ονόμασε το σύμπαν " κόσμο", όπου τα πάντα εκτελούνται με μαθηματική ακρίβεια και μουσική αρμονία. Αυτές οι τελειότητες είναι δυνατόν να εκφρασθούν μόνον με την φιλοσοφία των αριθμών και όπως όλοι αρχίζουν από την μονάδα,  αυτό το 1 είναι ο ίδιος ο θεός,  που χάριν της υπάρξεώς του επικρατεί στο σύμπαν η συμμετρία και αρμονία.  Σύμφωνα με την διδασκαλία του οι επειδή οι αριθμοί είναι περιττοί και άρτιοι, οφείλει άλλοι να είναι πεπερασμένοι και άλλοι να είναι άπειροι και λογικά συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο κόσμος εκφραζόμενος με αριθμούς είναι άπειρος και πεπερασμένος.  Άν σταθούμε σε αυτό τον συλλογισμό, διαπιστώνωμε ότι παρουσιάζει μια καταπληκτική ομοιότητα με τον σύγχρονο ορισμό του σύμπαντος το οποίο είναι μια υπερσφαίρα πεπερασμένη και χωρίς όρια, έξω από τα οποία δεν είναι δυνατόν να εισχωρήσει ο ανθρώπινος νούς.   Η μονάδα είναι το πνεύμα, η ενέργεια και η δύναμη από την οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν πίσω από την οποία ευρίσκεται ο θεός.  Ο  θεός κατά τον Πυθαγόρα έχει πολλές υποστάσεις.  Το ένα έλκει πρός τον εαυτό του το άπειρο και του δίδει ένα τέλος.  Επομένως οι Πυθαγόρειοι σαν απαρχή της δημιουργίας ελάμβαναν ένα αρχικό μοναδικό δεδομένο το οποίο συνέχεια διαστέλλεται και που περιλαμβάνει μέσα του το άπειρο.

Δεν χωρά καμμία αμφιβολία ότι ο Πυθαγόρας θεωρούσε ότι το σύμπαν διαστέλλεται, ένα γεγονός που έχει αποδειχθεί από τον Hubble την δεκαετία του 1920 και που προξενεί θαυμασμό για το πώς 500 έτη πρό Χριστού κατανοήθηκε από τους Πυθαγορείους μόνο με τον νού. "Είναι δ' έφασαν καινόν και επεισιέναι αυτό τώ ουρανώ εκ τού απείρου πνεύματος ως αναπνέοντι και το κενόν, ό διορίζει τας φύσεις, ως όντος του κενού χωρισμού τινος". Το κέντρο του σύμπαντος ονομάζετο "εστία του παντός" ή "οίκος Διός".

Ο αριθμός 2 συμβολίζει την ύλη, ο αριθμός 3 τις χρονικές διαστάσεις παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος, το 4  τον χώρο ή άν θέλετε το διάστημα.   Στήν συνέχεια ο αριθμός 5  συμβολίζει τα στοιχεία που αποτελούν τον κόσμο (γή-νερό-αέρας-φωτιά-αιθέρας) και τα αντίστοιχα πολύεδρα δηλ. κύβο, εικοσάεδρο, οκτάεδρο, τετράεδρο και δωδεκάεδρο.  Το 6 συμβολίζει τα έμψυχα όντα,  το 7 τους πλανήτες, το 8 τους μουσικούς φθόγγους , το 9 τους χώρους του στερεώματος και τέλος το 10  το όλο σύμπαν.

Στον τομέα της αστρονομίας οι Πυθαγόρειοι στην πλειοψηφία των πίστευαν ότι η γή είναι το κέντρο του σύμπαντος και  γενικά εστηρίζοντο στις θεωρίες των Μιλησίων σοφών, αλλά δύο από αυτούς, ο Ικέτας και ο Φιλόλαος είχαν αποδεχθεί την ιδέα ότι ο ήλιος είναι το κέντρο του κόσμου εκτοπίζοντας την γή, η οποία μαζί με τους πλανήτες κινείται γύρω του, ιδέες για τις οποίες κατηγορήθηκαν για ασέβεια πρός τους θεούς.

 

Κλείνοντας αυτή την χρήσιμη ιστορική αναδρομή που παρουσιάσαμε με μεγάλη περίληψη , εκθέτουμε και λίγα λόγια για τον κύριο και επίσημο εισηγητή του ηλιοκεντρικού συστήματος, τον εκ  Σάμου Αρίσταρχο.

Αρίσταρχος ο Σάμιος  (320-250 π.Χ).      Θεωρείται πολύ δίκαια ότι ήταν ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα της παγκόσμιας αρχαιότητος επειδή πρώτος εισήγαγε και επισημοποίησε την θεωρία ότι ο ήλιος αποτελεί το κέντρο γύρω από το οποίο περιστρέφονται κυκλικά η γή και οι πλανήτες το οποίο είναι θεμελιώδες δεδομένο για την σύγχρονη αστρονομία. Γραπτό έργο περί του ηλιοκεντρικού συστήματος του Αριστάρχου δεν έχει διασωθεί, αλλά το πληροφορούμαστε από πέντε συγγραφείς όπως ο σύγχρονός του Αρχιμήδης ο Στωβαίος, ο ανώνυμος σχολιαστής του Αριστοτέλους,

ο Σέξτος, ο Εμπειρικός και ο Πλούταρχος ο οποίος γράφει μεταξύ των άλλων :

 "Αρίσταρχος δοκεί εξελίττεσθαι κατά λοξόν κύκλον την γήν άμα δε και περί τον αυτής άξονα δινουμένην".  

Έχουμε αναφέρει και σε άλλα κεφάλαια του βιβλίου ότι ο Πολωνός αστρονόμος Κοπέρνικος τον 16ον αιώνα αφού μελέτησε με προσοχή αυτά τα αρχαία κείμενα, παρουσίασε εκ νέου το ηλιοκεντρικό σύστημα στην αναγεννώμενη από τον Μεσαίωνα Ευρώπη σαν δική του εργασία και πολύ κακώς η σύγχρονη βιβλιογραφία αναφέρει το σύστημα αυτό σαν δήθεν " Κοπερνίκειο"  αντί του σωστού  όρου "Αριστάρχειο σύστημα".

ΟΙ ΚΟΜΗΤΕΣ ΜΕ ΕΓΓΥΤΑΤΑ ΠΕΡΙΗΛΙΑ (SUNGRAZERS)

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ. Είναι μία ειδική και άκρως ενδιαφέρουσα κατηγορία κομητών όσον αφορά τα περιήλιά των,
όπου η απόστασις από την φωτόσφαιρα είναι δυνατόν να περιορισθεί δραματικά ακόμα και σε χιλιάδες χιλιόμετρα.Η λαμπρότης των τότε καθίσταται αφύσικα υψηλή ώστε να διακρίνονται και την ημέρα. Και ενώ οι μικρότεροι από αυτούς δυαλύονται εξατμίζονται τελείως προσεγγίζοντας τον ήλιο, οι μεγαλύτεροι πυρήνες είναι δυνατόν να επιβιώσουν ύστερα από μερικές διαβάσεις από το περιήλιο. Έχει διαπιστωθεί ότι η διάσπασίς των στην πλειοψηφία δεν γίνεται κατά το περιήλιό των αλλά σε μεγαλύτερες αποστάσεις εντός του ηλιακού συστήματος.

Οι κυριώτεροι sungrazers κομήτες (*) είναι οι κομήτες της οικογενείας Kreutz (1). Εδημιουργήθησαν από την διάσπαση ενός εξαιρετικά μεγάλου κομητικού πυρήνος διαμέτρου ~100 χλμ κατά την διάβασή του εκτός του εσωτερικού ηλιακού συστήματος (προγεννήτωρ κομήτης) κατά την αρχαιότητα . Οί ιστορικές αναφορές του Αριστοτέλους (2) και του Εφόρου (3) περί διαλύσεως ενός λαμπρού κομήτη το έτος 371 π..Χ λαμβάνονται υπ’όψιν. Όμως τα σύγχρονα μοντέλα θέτουν περιορισμό γενέσεως του συστήματος < 1700 έτη περίπου. Οι λαμπροί κομήτες των ετών 1843 και 1882 όπως και ο Ikeya-Seki (1965) αποτελούν θραύσματα ενός τεραστίου πυρήνος ο οποίος κόπηκε στα δύο. Οι μεγαλύτεροι κομήτες οι οποίοι παρουσιάσθηκαν ανα τους αιώνες ανέρχονται στους 8 ενώ οι κατατμίσεις σε μικρότερα τεμάχια συνεχίζονται. Το έτος 1979 ο δορυφόρος Ρ78-1 ανακάλυψε για πρώτη φορά τυχαία από ττ διάστημα sungrazer, τον C/1979 Q1 (SOLWIND) από τον στεμματογράφο του όπως και άλλους 5. Έως το έτος 1995 με την εκτόξευση του δορυφόρου SOHO (4) έως σήμερα ανιχνεύονται χιλιάδες μικροκομήτες . Από αυτούς το 83% ανήκουν στην οικογένεια Kreutz, ενώ οι υπόλοιποι κυρίως είναι σποραδικοί (5). Εντύπωση προκαλεί ο μεγάλος αριθμός των.

Παρακολουθείστε τo βίντεο:

Οι λαμπροί sungrazers κομήτες οι οποίοι ενεφανίσθησαν και κατεγράφησαν ανα τους αιώνες έως σήμερα είναι:

1. Ο λαμπρός κομήτης τοy έτους 1106. X/1106 C1. Υπάρχουν ιστορικές αναφορές γιa τhν διάλυσή του στa
Αγγλικά, Κινέζικά, Ιαπωνικά καi Κορεατικά χρονικά. Στa Αγγλικά απo τo χειρόγραφο Laud manuscript
διαβάζουμε ότι “Κατά την πρώτη εβδομάδα της Σαρακοστής, την Παρασκευή, 16 Φεβρουαρίου, το βράδυ,
εμφανίστηκε ένα ασυνήθιστο αστέρι, και για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά από αυτό είδαμε ένα λαμπρό κάθε
βράδυ. Αυτό το αστέρι εμφανίστηκε νότιο-δυτικά. Φαινόταν μικρό και σκοτεινό. Η ακτίνα που έλαμπε από
αυτό, όμως, ήταν πολύ φωτεινή, και φάνηκε να είναι σαν μια τεράστια δέσμη νά λάμπει βόρειο-ανατολικά”.

2. Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1680 C/1680 V1 (Kirch’s Comet, ή Newton’s Comet ). Ανεκαλύφθη την
14/11/1680 από τον Gottfried Kirch (7). Ένας από τους λαμπρότερους κομήτες του 17ου αιώνος, ορατός και την ημέρα ενώ η ουρά του ήταν μεγαλειώδης. Υπολογίζεται ότι διήλθε από το περιήλιο την 18/12/1680 σε απόσταση 0,0062 α.μ (930.000 χιλ) από τον ήλιο. Υπετέθη ότι ο κομήτης ήταν ο ίδιος με αυτόν του έτους 1106 ,όμως δεν είναι μέλος της οικογενείας Kreutz (ασυμφωνία στα τροχιακά στοιχεία ι και ω). Επίσης είναι πολύ πιθανόν στις ημέρες μας ο επερχόμενος λαμπρός κομήτης ISON C/2012 S1 να έχει συγγένεια επειδή τα τροχιακά στοιχεία του είναι παρόμοια. (πίνακας1 ).

Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1680

3. Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1843 ή και λαμπρός κομήτης του Μαρτίου ( C/1843 D1). Ανεκαλύφθη την
5/2/1843 και σύντομα έγινε λαμπρότατος, ώστε να φαίνεται ακόμα και την ημέρα. Προσέγγισε την γη την
6/3/1843 ενώ είχε διέλθει την 27 Φεβρουαρίου σε απόσταση 0.0054897 AU από τον ήλιο. Αποτελεί το
μεγαλύτερο τμήμα της διαλύσεως του Ι υπερθραύσματος . Είναι αξιοσημείωτο το μεγάλο μήκος της ουράς την
οποία ανέπτυξε, >2 α.μ. (πίνακας 1 τροχιακά στοιχεία). Βάση υπολογισμών η περίοδος περιφοράς Τ του κομήτη είναι 600 → 800 έτη.

Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1843

4. Ο κομήτης της εκλείψεως της 17ης Μαίου 1882. Αιφνιδιασμός ! Μια ομάδα αστρονόμων είχε μεταβεί στην
Αίγυπτο για παρατήρηση ολικής εκλείψεως διαρκείας 1΄,50΄΄ όταν αυτοί εξεπλάγησαν παρατηρώντας έναν
λαμπρό κομήτη να ποζάρει δίπλα στο ηλιακό στέμμα. Η μετατόπισίς του είχε ταχύτητα 500 χλμ/δευτ.

Ο κομήτης της εκλείψεως της 17ης Μαίου 1882

5. Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1882. C/1882 R1 Ενεφανίσθη αρχάς Σεπτεμβρίου 1882 και ήταν ορατός διά
γυμνού οφθαλμού από το νότιο ημισφαίριο. (τροχιακά στοιχεία πίνακας1). Μερικές ημέρες πρίν από το περιήλιό του την 17/9/1882 (0.0077508 AU) έγινε τόσο λαμπρός, ώστε διακρινόταν ακόμα και την ημέρα (16-17/9ου). Τον Οκτώβριο ο πυρήνας του διασπάσθηκε αρχικά σε δύο κομμάτια και κατόπιν σε τέσσερα. Αποτελεί κύριο τμήμα της διαλύσεως του ΙΙ υπερθραύσματος από τον κομήτη του έτους 1106.

Ο μεγάλος κομήτης του έτους 1882. C/1882 R1

6. Ο κομήτης C/1887 B1 ή μεγάλος κομήτης νοτίου ημισφαιρίου. Ανεκαλύφθη από τον J. M. Thome την
19/1/1887 είς Κόρδοβα της Αργεντινής ,7 ημέρες αργότερα από το περιήλιο (0,00483 AU ). Το φαινόμεν0 μέγεθος του κομήτη m = +1 και ήταν ευρέως παρατηρήσιμος από το νότιο ημισφαίριο για το υπόλοιπο του Ιανουαρίου. Τήν 22 Ιανουαρίου ο Finlay τον περιέγραψε ως μία “χλωμή στενή φωτεινή κορδέλα , αρκετά ευθεία” περίπου 35 μοίρες μήκους. “ (τροχιακά στοιχεία πίνακας1).

7. Ο κομήτης C / 1945 X1 (du Toit ) Ανεκαλύφθη υπό του Daniel du Toit εις το Harvard College Observatory, της νοτίου Αφρικής την 11/12/1945. Κατά την ημέρα του περιηλίου την 28/12/1945 (απόστασις 0.007516 α.μ) ήταν ορατός διά γυμνού οφθαλμού. (τροχιακά στοιχεία πίνακας1).

8. Ο κομήτης C/1963 R1 (Pereyra). Ανεκαλύφθη την 14 Σεπτεμβρίου 1963, από τον ZM Pereyra (Κόρδοβα
Αργεντινής). (τροχιακά στοιχεία πίνακας1).

9. Ο κομήτης Ikeya–Seki C/1965 S1 ή μεγάλος κομήτης έτους 1965 . Είναι ο λαμπρότερος μέχρι στιγμής
sungrazer κομήτης του 20ου αιώνος μετά και από τον κομήτη του έτους 1106. Ανεκαλύφθη την 18/9/1965 από τους δύο Ιάπωνες ερασιτέχνες αστρονόμους Kaoru Ikeya καί Tsutomu Seki. Με την πάροδο των ημερών
ελαμπρύνετο διαρκώς. Κατά την ημέρα του περιηλίου την 21 Οκτωβρίου ήλθε σε απόσταση μόνον 0.007786 AU (450.000 χλμ) από τον ήλιο άνετα ορατός την ημέρα ενώ η λαμπρότης του έφθασε σε εξωφρενικά ύψη -10 έως -11, ίση με την λαμπρότητα του α΄ τετάρτου της σελήνης.. Εκείνες τις ώρες ο πυρήνας έσπασε σε 3 κομμάτια όπως έδειξε ο στεμματογράφος . Μια ημέρα μετά ,την 22 Οκτωβρίου το m έπεσε σε -4 και ο κομήτης
επανεμφανίσθηκε στον πρωινό ουρανό αναπτύσσοντας ουρά μήκους 25 μοιρών. Ήταν δε ορατός διά γυμνού οφθαλμού έως τον Ιανουάριο του 1966. (τροχιακά στοιχεία πίνακας1 ).

Ο κομήτης Ikeya–Seki C/1965 S1

10. Ο κομήτης C/1970 K1 White–Ortiz–Bolelli. Ορατός από το νότιο ημισφαίριο (τροχιακά στοιχεία πίνακας 1 ).

11. Ο κομήτης Lovejoy ( C/2011 W3 ) . Ο sungrazer των ημερών μας ανεκαλύφθη την 27 Νοεμβρίου 2011 από τον Αυστραλό ερασιτέχνη αστρονόμο Terry Lovejoy (τροχιακά στοιχεία πίνακας1 ). Ο κομήτης είχε ήδη διέλθει από το περιήλιο την 16/11/2011 ακριβώς μόνον 140.000 χλμ (0.00555 AU ) από την φωτόσφαιρα και τελικά επέζησε. Μελέτες στό παρελθόν έδειξαν ότι αποτελεί τμήμα διαχωρισμού ενός κομήτη του έτους 1329 μ.Χ.

Ο κομήτης Lovejoy ( C/2011 W3 )

Ιεραρχία των κατακερματισμών των λαμπρών κομητών

Παρατηρώντας τόν πίνακα 1 θά διαπιστώσουμε ότι στά τροχιακά στοιχεία q , e , ι , ω (↓) υπάρχει μία έκδηλη ομοιότης – εκτός από τον κομήτη C/1680 V1 -η οποία μας υπαινίσσει ότι όλα τα κομητικά θραύσματα μικρά και μεγάλα έχουν περίπου τον ίδιο προσανατολισμό. Προσεγγίζοντας οι κομήτες την φωτόσφαιρα σε απόσταση ~1 ηλιακής ακτίνος (R = 0.0046524 A U ) και υπό την επίδραση της ισχυράς έλξεως οι τροχιές διαστρεβλώνονται ισχύρά και τα αφήλιά των εγγίζουν τις 1 2 0-200 α.μ ενώ οι περίοδοι περιφοράς διακυμαίνονται απο 500 έως 1000 έτη. Οι προσομειώσεις των τροχιών των δύο λαμπρών κομητών Ikeya–Seki και του έτους 1882 έδειξαν ότι αμφότεροι προέρχονται από ένα μεγαλύτερο κομμάτι, αποτελούν δέ τα κύρια μέλη του ΙΙ υπερθραύσματος . Από την άλλη πλευρά, ο λαμπρός κομήτης του έτους 1843 με δεδομένο την αισθητή διαφορά του argument περιηλίου ω από τους Ikeya–Seki και του έτους 1882, τον κατατάσσει ως το λαμπρότερο μέλος του Ι υπερθραύσματος (σχήμα). Οι υποομάδες είναι αρκετά εμφανείς από τις διαφορές των τροχιακών στοιχείων q , ω καί Ω με την παρουσία κενών. Οι τροχιές των κομητών 1880 C 1 καί C/1887 B1 ταιριάζουν σε μεγάλο βαθμό, διαπίστωσις η οποία οδηγεί είς το συμπέρασμα ότι και οι δύο προήλθαν από την δυάλυση ενός άλλου κομήτη της τάξεως μεγέθους του C/1843 D1 . Εις τα δεξιά του ιεραρχικού δένδρου, ένα άλλο μεγάλο θραύσμα υποδεικνύεται από τους κομήτες C/1945 X1 , C/1970 K1 όπως και τους C/1963 R1 .Τα περιήλια των κομητών της Ι υποομάδος είναι εγγύτερα πρός την φωτόσφαιρα (= 1/5 RH), ενώ 3 κομήτες της Ι Ι υποομάδος την προσεγγίζουν κατά λόγο 2/3 RH . Ο Β. Mardsen εξετάζοντας την χωρική κατανομή έδειξε ότι το βαρυτικό πεδίο του Διός επηρεάζει τα τροχιακά κενά των υποομάδων.

Η δημιουργία και η τροχιακή εξέλιξις της οικογενείας Kreutz, το μοντέλο των 2 υπερθραυσμάτων

Η μέθοδος της αναζητήσεως πίσω στο παρελθόν των τροχιακών θέσεων των 2 μεγάλων θραυσμάτων (κομήτες
C/1882 R1 καί C/1965 S1) αναπαριστάται μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η τεχνική αυτή έχει ως αφετηρία
την τροχιά τού λαμπροτέρου θραύσματος, η κίνησις του οποίου έχει ενσωματωθεί αριθμητικά – με τις πλανητικές διαταραχές και το σχετικιστικό φαινόμενο – πίσω στην χρονική στιγμή της αρχικής δυαλύσεως του
προγεννήτορος. Η κίνησις των κομητών εν συνεχεία ενσωματώνεται χρονικά εμπρός με την μέθοδο των
ελαχίστων τετραγώνων. Από τις εργασίες των Sekanina, Chodas και Mardsen (6) τα συμπεράσματα είναι τα εξής:

Ο προγεννήτωρ κομήτης

Οι προσομειώσεις του Mardsen θέτουν αυστηρά χρονικά όρια της δημιουργίας του συστήματος μικρότερη από 1700 έτη. Τρέχοντας πίσω στο παρελθόν την τροχιά του κομήτη C/1882 R1 στο έτος 326 μ.Χ ,ο προγεννήτωρ ευρέθη διχοτομημένος σε απόσταση 50 α.μ και ~30 έτη πριν το περιήλιο. Η ταχύτητα αποκοπής των κομματιών ήταν 8 m /s .σε αντίθετες διευθύνσεις. (σχήμα) Αυτό το επεισόδιο ήταν η απαρχή των μικροτέρων κατακερματισμών με την πάροδο των περιφορών και την δημιουργία των 8 μεγαλυτέρων κομητών ( C/1843 D1, C/1880 C1, C/1887 B1 ,C/1963 R1 ,C/1882 R1, C/1945 X1 ,C/1965 S1 ,C/1970 K1 ). Το ερώτημα πουωπροκύπτει εδώ είναι γιατί ο διαχωρισμός έγινε σε μεγάλη ηλιοκεντρική απόσταση όπου η βαρυτική επήρεια του ηλίου είναι μηδαμινή και κατ επέκτασιν γιατί δεν δυαλύονται οι sungrazers όταν αγγίζουν τόσο κοντά τον ήλιο, ενώ οι θρυμματισμοί συμβαίνουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις ; Μόνον 2 κομήτες από τους 8 λαμπρούς , οι C/ 1882 R1 και C/1965 S1 καταστράφηκαν κατά το περιήλιό τους, ο C/1887 B1 ήταν χωρίς κεφαλή και ο C/1945 X1 έγινε ορατός αμέσως μετά από το περιήλιο. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι οι διαχωρισμοί των ομάδων και υποομάδων πραγματοποιούνται κατ’ ευθείαν πρός τα εμπρός (γραμμική δυάλυσις).

Έχει επικρατήσει τελικώς η εξήγησις βάσει της θεωρίας της αλληλεπιδράσεως των ηλεκτρικών πεδίων όπου το
ηλιακό πλάσμα αντιδρά με το πλάσμα των κομητών όπως οι ηλεκτρικοί πυκνωτές. Καθώς ο πυρήνας κινείται στις ψυχρές περιοχές του ηλιακού συστήματος με πορεία στα ενδότερα ξεκινά η ενεργοποίησις των ηλεκτρικών αντιδράσεων με το ηλιακό πλάσμα όπου ο παγωμένος κομήτης υφίσταται τριγμούς και επιφανειακούς σεισμούς. Οι ογκωδέστεροι και οι ψυχρότεροι πυρήνες αντιδρούν ευκολώτερα (9) από τους μικρότερους (10) με αποτέλεσμα αυτοί να διασπώνται.

Πορεία των διαχωρισμών

Βάσει υπολογισμών, τα 2 υπερθραύσματα διήλθαν από το περιήλιο το ένα μετά το άλλο με διαφορά ~23 ημερών το έτος 356 μ.Χ. σε αποστάσεις 0.0057 1 0 καιί 0.008387 α.μ από την φωτόσφαιρα , γεγονός το οποίο δεν αναφέρεται στα ιστορικά χρονικά. Το δεύτερο περιστατικό του κατακερματισμού συνέβη το έτος 1100 μ.Χ μετά από την συμπλήρωση μίας περιφοράς (~700 έτη ). Αυτός ο διαχωρισμός δημιούργησε τον μεγάλο κομήτη C/1843D1 συν το τμήμα Ια ,γεγονός από το οποίο προήλθαν οι κομήτες C/1880 C1 και C/1887 Β1 στα τέλη του έτους 1102 μ.Χ.

Το II υπερθραύσμα, το οποίο θεωρείται ότι είναι το ίδιο με τον κομήτη X/1106 C1, διεχωρίσθη δε στους κομήτες
C/1882 R1 και S1 C/1965 περίπου 18 ημέρες μετά από το περιήλιο όπως αναφέρεται στα ιστορικά χρονικά όπου έγινε αντιληπτή η δημιουργία των μεγάλων κομητών C/1882 R1 καί C/1965 S1 συν ένα άλλο κομμάτι το ΙΙ α-c. Είς το αμέσως επόμενο περιήλιο (~1700 μ.Χ) το ΙΙ α-c κομμάτι θα διασπασθεί δημιουργώντας τον κομήτη
C/1963 R1. Η δημιουργία τέλος του κομήτη C/1970 K1 προήλθε στην ακραία περίπτωση κατά την οποία οι
θρυμματισμοί έγιναν σε διαφορετικές τροχιές .Έχει υποτεθεί ότι ο C/1970 K1 είναι προιόν ενός διαχωρισμού
ενός αγνωστου γονέως, ο οποίος έσπασε μακριά από τον κομήτη 1106 ταυτόχρονα με, ή λίγο πριν από την
δημιουργία των C/1882 R1 και C/1965 S1 και στην συνέχεια εχωρίσθη στα 2, σε ηλιοκεντρική απόσταση περίπου 150 AU .

Οί παρούσες παρατηρήσεις

Ποσοστό άνω του 75% των sungrazers έχει ανακαλυφθεί από ερασιτέχνες αστρονόμους αναλύοντας τις παρατηρήσεις του δορυφόρου SOHO μέσω του διαδυκτύου. Μερικοί ερασιτέχνες έχουν καταγράψει αξιόλογες ανακαλύψεις όπως ο Κινέζος Zhou Bo ( 271 ταυτοποιήσεις), ο Rainer Kracht – Δ.Γερμανία (176 ταυτοποιήσεις) και ο Άγγλος Michael Oates ( 144 ανακαλύψεις). Από τον Οκτώβριο του 2008 έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 1.500 μικροκομήτες. Οι παρατηρήσεις του SOHO έχουν καταδείξει ότι οι Sungrazers συχνά καταφθάνουν είς ζεύγη αφού διαχωρισθούν εντός λίγων ωρών. Οι κομήτες Kreutz είναι δυνατόν να υπάρχουν για πολλές χιλιάδες χρόνια ακόμα. Τελικώς όμως οι τροχιές των θα διασπείρονται από τις βαρυτικές διαταραχές, ανάλογα με τον ρυθμό του κατακερματισμού των συστατικών μερών. Η συνεχής ανακάλυψις του μεγάλου αριθμού των μικροτέρων μελών από τον SOHO είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια καλύτερη κατανόηση του πώς διασπώνται οι sungrazers. Έχει προταθεί επίσης ότι και άλλοι λαμπροί Kreutz κομήτες θα εμφανισθούν εις το μέλλον. Το σύστημα Kreutz πιθανότατα δεν είναι μία μοναδική περίπτωσις. Μελέτες έχουν δείξει ότι κομήτες με υψηλές τροχιακές κλίσεις και αποστάσεις περιηλίου < 2 α.μ, το σωρευτικό αποτέλεσμα των βαρυτικών διαταραχών τείνει να οδηγήσει σε sungrazing τροχιές.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΤΡΟΧΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΛΑΜΠΡΩΝ SUNGRAZERS ΚΟΜΗΣΩΝ

Πηγή JPL Solar System Dynamics simulator

Table SUNGRAZERS

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(*} έτυμολογία ρήμα graze=βόσκω→ οι ηλίου βόσκοντες.

(1) Dr. Heinrich Carl Friedrich Kreutz ( 1854 – 1907) Γερμανός αστρονόμος ονομαστός για τις διατριβές του περί τροχιών sungrazers.

(2) Αριστοτέλης 384-322 π.Χ εδίδασκε ότι οι κομήτες είναι μετεωρογικά φαινόμενα της ατμόσφαιρας.

(3) Έφορος. 400-330 π.Χ Κύμη Μ.Ασίας, ιστορικός.Ανέφερε ότι ένας κομήτης διαχωρίσθηκε τον χειμώνα του 372-373 π.Χ.

(4) SOHO (Solar and Heliospheric Observatory ). Δορυφόρος της ESA για την μελέτη της ηλιακής φωτόσφαιρας.

(5) Οικογένειες Kracht, Marsden ,Meyer . Πιθανόν να σχετίζονται με τον κομήτη 96P/Machholz, όπως επίσης και να συνδέονται με διάφορες μετεωρικές βροχές , συμπεριλαμβανομένων των Arietids των δ Υδροχοίδων και Βοωτιδών.

(6) Brian G. Marsden 1937-2010 Αγγλοαμερικανός αστρονόμος διευθυντής του Minor Planet Center.

(7) Gottfried Kirch . Γερμανός αστρονόμος 1639-1710.

(9) Στην πραγματικότητα, το 80% των κομητών διαχωρίζονται όταν είναι μακριά από τον Ήλιο, Ο κομήτης Wirtanen διεσπάσθη το έτος 1957 εντός της τροχιάς του Κρόνου, και κάτι παρόμοιο συνέβη στον ιστορικό κομήτη Biela το 1826.

(10) Το ηλεκτρικό μοντέλο εξηγεί επίσης γιατί οι κομήτες μακράς περιόδου παρουσιάζονται φωτεινότεροι από τους βραχυπερίοδους. Οι πρώτοι περνούν περισσότερο χρόνο σε μια περιοχή του πλάσματος χαμηλότερο δυναμικό από ό,τι οι βραχείας περιόδου κομήτες. Κατά συνέπεια, η διαφορά τάσεως κατά την προσέγγισή τους με τον Ήλιο θα είναι υψηλότερη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Sekanina, Zdeněk; and Chodas, Paul W. (2004). “Fragmentation hierarchy of bright sungrazing comets and the birth and orbital evolution of the kreutz system. I. Two-superfragment model”. The Astrophysical Journal 607 (1): 620–639. Bibcode:2004ApJ…607..620S. doi:10.1086/383466. hdl:2014/39288.

Sekanina, Zdeněk; Chodas, Paul W. (2007). “Fragmentation Hierarchy of Bright Sungrazing Comets and the Birth and Orbital Evolution of the Kreutz System. II. The Case for Cascading Fragmentation”. The Astrophysical Journal 663 (1): 657–676. Bibcode:2007ApJ…663..657S. doi:10.1086/517490. Hdl:2014/40925.

Marsden, Brian G. (1967). “The sun 10.1086/110396 grazing comet group”. The Astronomical Journal 72 (9): 1170– 1183. Bibcode:1967AJ…..72.1170M. doi:.

Sekanina, Zdeněk (2001). “Kreutz sungrazers: the ultimate case of cometary fragmentation and disintegration?” (PS). Publications of the Astronomical Institute of the Academy of Sciences of the Czech Republic (89): 78–93. Hubbard, J.S. (1849). “On the orbit of Great comet of 1843″. The Astronomical Journal 1 (2): 10–13. Bibcode:1849AJ……1…10H. doi:10.1086/100004.

“Observations of the great comet of 1843″. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 6 (2): 3–6. 1843. Bibcode:1843MNRAS…6….3..

“The comets of 1882″. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 43 (2): 203–209. 1883. Bibcode:1883MNRAS..43R.203..

When Comets Break Apart David Talbott.

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ

                           ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ  ΚΑΙ  ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ.

   

Από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος παρατηρώντας την φύση και τον  έναστρο ουρανό  προσπαθούσε να δώσει μία εξήγηση για το πώς δημιουργήθηκε  αυτό το υπέροχο οικοδόμημα μαζί με αυτόν τον ίδιο επάνω στην γή. Στο κεφάλαιο αυτό, θεωρούμε σκόπιμο να πραγματοποιήσουμε μία συνοπτική ιστορική και  φιλοσοφική αναδρομή όταν στην αρχαιότητα η κοσμολογία ήταν συνυφασμένη με την θεολογία  κάθε λαού και ως εκ τούτου ονομάζεται Κοσμογονία. Με την γενική εποπτεία του περιβάλλοντος κόσμου  η κοσμογονία προσπαθούσε να εξηγήσει τρία ερωτήματα:  1) την πρώτη αρχή με την οποία πήρε υπόσταση ο κόσμος.  2) την εξελικτική πορεία που διάνυσε ο κόσμος γιά να φθάσει στην τωρινή του κατάσταση. 3) τις δυνάμεις οι οποίες συγκρατούν την ενότητα του κοσμικού συνόλου όπως και την θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτό. Οι κοσμογονίες των αρχαίων λαών της Ανατολής θεωρούν ως αιτία δημιουργίας του κόσμου τον Θεό ή τους θεούς όπου οι υπερφυσικές δυνάμεις δημιουργούν και κυβερνούν το κοσμικό σύνολο. Στην Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης διαβάζουμε ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε σε διάστημα έξι ημερών. "...είπεν ο Θεός. γεννηθήτω φώς. και εγένετο φώς". Στον αρχαίο Ελληνικό χώρο θα σάς υπενθυμίσω ένα απόσπασμα της ραψωδίας Ξ'  στ. 246 της Ιλιάδος όπου ο Όμηρος αναφέρει: "ποταμοίο ρέεθρα Ωκεανοίο, όσπερ γένεσιν πάντεσι τέτυκται" ότι δηλαδή από τα νερά του Ωκεανού δημιουργήθηκαν οι θεοί και από αυτούς ο κόσμος.  Σύμφωνα με τις Ορφικές παραδόσεις ο Αριστοφάνης στις "Όρνιθες" (στιχ.695) γράφει ότι "η Νύξ εγέννησε ένα ωόν εκ τού οποίου εξεκολάφθη ο Έρως ο οποίος εκ του Ταρτάρου δημιούργησε τους ανθρώπους" μέσα σε διάστημα έξι κοσμολογικών εποχών με πρώτη εποχή τον Χρόνο.

Όμως οι πρώτες καθαρά επιστημονικές κοσμογονικές θεωρίες πρωτοδιατυπώθηκαν από τους Ίωνες αστρονόμους και  φιλοσόφους  τον 6ον  π. Χ αιώνα και ήταν η αφετηρία όλων των μετέπειτα θεωριών που είχαν σκοπό να εξηγήσουν την δομή των φυσικών νόμων που διέπουν την ολότητα του σύμπαντος και αυτήν την φύση των  ουρανίων σωμάτων. Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-541 π.Χ) ανακάλυψε τον ηλεκτρισμό, η δύναμη του οποίου εμφανιζόταν σαν η σημαντικώτερη μορφή ενεργείας η οποία κατά την γνώμη του εξουσίαζε καθολικά το σύμπαν. Ο Θαλής εφαντάζετο έναν κόσμο ηλεκτρομαγνητικό όπου το φώς αποτελείται από σωματίδια τα οποία έλκονται όπως το κεχριμπάρι έλκει διάφορα σώματα με την τριβή του ενώ το σύμπαν έχει προέλευση το νερό και το σχήμα του είναι ημισφαιρικό. Ο Aναξίμανδρος (610-545 π.Χ) ως πρώτη ύλη του σύμπαντος θεωρεί  την γή, το ύδωρ, τον αέρα και την φωτιά.  Οι Πυθαγόριοι (Ηρακλείδης, Εύδοξος, Κάλιππος) παρεδέχοντο σαν πρώτη γενική αρχή του σύμπαντος το πύρ ενώ η  έλξη του πρός τα γειτονικά υλικά  συνετέλεσε στην μορφοποίηση των ουρανίων σωμάτων (6^ος αιώνας π.Χ). Κατά τον Εμπεδοκλή (495-435 π.Χ) η ανάμειξη της γής, του πυρός  και του ύδατος ήταν η αιτία σχηματισμού των ουρανίων σωμάτων. Η ατομική θεωρία του Λευκίππου και του Δημοκρίτου (5^ος αιώνας π.Χ) περιγράφει έναν  κόσμο ο οποίος αποτελείται  από ελάχιστα άτμητα υλικά άτομα, ενώ ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης (384-323 π.Χ) εδίδασκε γιά την καθολική ομοιογένεια των  στοιχείων του σύμπαντος που δημιουργήθηκαν από τον «αεικίνητο πρώτον κινώντα» Θεό.

     

         

          Ορισμός της Κοσμολογίας και διακρίσεις αυτής.

Η σύγχρονη Κοσμολογία είναι ένας ιδιαίτερος κλάδος της Αστρονομίας η οποία σε συνδυασμό με την Φυσική επιστήμη, την Φιλοσοφία και την Θεολογία ασχολείται αφ' ενός με την φύση και τους κανόνες οι οποίοι διέπουν  το σύμπαν στην καθολικότητά του και αφ' ετέρου με την δημιουργία, την  προιστορία και την εξέλιξή του.  Η Φυσική ή Παρατηρησιακή Κοσμολογία με τις πραγματοποιούμενες παρατηρήσεις δίνει πληροφορίες γιά την ολότητα του σύμπαντος, ενώ η Θεωρητική Κοσμολογία  καθιερώνει πρότυπα τα οποία επιτρέπουν την περιγραφή των παρατηρουμένων ιδιοτήτων στο σύμπαν με μαθηματικoύς όρους, τα λεγόμενα Μοντέλα. Στήν επιστήμη τα μοντέλα θεμελιώνουν την περιγραφή μίας φυσικής θέσεως λαμβάνοντας υπ' όψη αριθμητικές ποσότητες των φυσικών παραμέτρων οι οποίες δίδονται με μαθηματικές εκφράσεις.  Ένα ικανοποιητικό μοντέλο πρέπει να είναι σε θέση με τις υφιστάμενες παρατηρήσεις να προβλέπει τυχόν αλλαγές ή προσθήκες. 

Η σύγχρονη παρατηρησιακή Κοσμολογία εκτιμά σε κλίμακα μεγάλων αποστάσεων την κατανομή του υλικού στο σύμπαν, τις ταχύτητες των γαλαξιών κλπ,  Παραδείγματα κοσμολογικών ερευνών αποτελούν οι ραδιοπηγές ή οι ουράνιες πηγές ακτίνων Χ όπου με την μελέτη των  κατανοούμε την εξέλιξη του σύμπαντος.  Επίσης  με την μέτρηση των ταχυτήτων απομακρύνσεως των μακρυνών γαλαξιών από όπου υπολογίζεται η ταχύτητα διαστολής του σύμπαντος. Μετρώντας την ισοτροπία της ακτινοβολίας διαπιστώνεται η ομοιογένεια του σύμπαντος πρός όλες τις κατευθύνσεις.

Η κλασσική Μηχανική του Νεύτωνος και του Γαλιλαίου τον 17ον αιώνα  δημιουργήθηκε για να εξηγήσει τα φαινόμενα του ορατού μηχανισμού του σύμπαντος. Ένα από τα αξιώματα της Μηχανικής  είναι ότι ο χώρος ο οποίος βαζίζεται στην Ευκλείδιο γεωμετρία των τριών διαστάσεων (μήκος-πλάτος-ύψος) είναι σταθερός και απόλυτος μέσα στον οποίο τοποθετούνται τα φυσικά φαινόμενα ανεξαρτήτως της θέσεως παρατηρήσεώς των. Ο χρόνος είναι μια ξεχωριστή οντότητα, απόλυτος και παγκόσμιος για όλους τους παρατηρητές ανεξάρτητα από την θέση των όπου  η κίνηση των ουρανίων σωμάτων καθορίζεται από τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται η θέση των με την πάροδο του χρόνου. Η θεωρία του νόμου της Παγκοσμίου Έλξεως του  Νεύτωνος βάσει της οποίας τα ουράνια σώματα αλληλοέλκονται προυπέθεταν την ύπαρξη ενός αγνώστου για την εποχή «αιθέρος» ο οποίος πληρεί το σύμπαν.

Τον 19ον αιώνα και συγκεκριμένα το έτος 1860 διατυπώνεται η Ηλεκτρομαγνητική Θεωρία από τον James Maxwell (1831-1879) ο οποίος κατόρθωσε να ενοποιήσει τις θεωρίες περί ηλεκτρισμού και μαγνητισμού με βάση την ιδέα των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Οι εξισώσεις του περιγράφουν την σχέση μεταξύ ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων κατά έναν πρωτοποριακό τρόπο γιά εκείνη την εποχή, όπου ο χώρος δεν είναι κενός, αλλά παρουσιάζει ιδιότητες σχετικές με τον ηλεκτρομαγνητισμό. Τα διάφορα οπτικά φαινόμενα εξηγούντο με την κυματοειδή φύση του φωτός.

Η σύγχρονη Κβαντομηχανική εμφανίζεται το έτος 1900 από τον Γερμανό Max Planc (1858-1947) ο οποίος επινόησε την Θεωρία των Κβάντων σύμφωνα με την οποία η ύλη εκπέμπει ή απορροφά την ακτινοβολία όχι συνεχώς, αλλά με συγκεκριμένα "πακέτα", τα λεγόμενα κβάντα ή φωτόνια τα οποία είναι ανάλογα της συχνότητος της ακτινοβολίας (ν) επί έναν σταθερό συντελεστή (h=κβαντική σταθερά). Τα φωτόνια έχουν μάζα και βάρος και θεωρούνται σαν ενέργεια κινούμενα με την ταχύτητα του φωτός. Το έτος 1926 ο W. Heinzeberger εφαρμόζοντας την Κβαντομηχανική στον μικρόκοσμο των ατόμων και των πυρήνων των, περιέγραψε τους μαθηματικούς κανόνες με τους οποίους γίνεται η διάσπασή των. 

Η θεωρία της Ειδικής Σχετικότητος.  Το έτος 1905 δημοσιεύεται από τον Αlbert Einstein η θεωρία της Ειδικής Σχετικότητος σε αντίθεση με την κλασσική Μηχανική η οποία δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει την βαρύτητα και τον ηλεκτρισμό. Με αφετηρία τις διατυπωθείσες διαφορές υπό του Lorentz για τον μετασχηματισμό της Μηχανικής και Ηλεκτρομαγνητικής θεωρίας, η Ειδική και η Γενική Σχετικότητα απέδειξε μαθηματικά ότι οι τρείς διαστάσεις του μήκους, του πλάτους και του ύψους είναι ενωμένες με την διάσταση του χρόνου ώστε να αποτελούν ένα αδιάλυτο κράμα, τον χωροχρόνο. Είναι το λεγόμενο τετρασδιάστατο συνεχές. Σε αυτό το συνεχές οι διαφορετικοί  παρατηρητές έχουν διαφορετική αντίληψη περί του χώρου και του χρόνου. Ενώ κατά τον Νεύτωνα τα αντικείμενα δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν χωρίς τον χώρο, κατά τον Einstein ο χώρος δεν υπάρχει χωρίς αντικείμενα. Για παράδειγμα ένα υλικό σώμα με σχετική κίνηση προς τον παρατηρητή φαίνεται μικρότερο κατά την διεύθυνση της κινήσεώς του από έναν παρατηρητή ο οποίος ευρίσκεται επάνω σε αυτό κινούμενος μαζί του.

Π.χ ράβδος ενός μέτρου η οποία ευρίσκεται επάνω στο σώμα αυτό και παράλληλη με την κίνησή του σώματος θα φαίνεται μικρότερη κατά το μήκος της στον δεύτερο παρατηρητή. Συστολή η οποία είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο η ταχύτητά της είναι πιο μεγάλη, ταχύτητα που σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να υπερβεί την ταχύτητα του φωτός η οποία είναι αξεπέραστο όριο. Επίσης η συστολή των μηκών συνοδεύεται από φαινομενική επιβράδυνση των ρολογιών με αποτέλεσμα ο χρόνος για τον κινούμενο παρατηρητή να κυλά πιο αργά σε σχέση με τον χρόνο του άλλου παρατηρητή. Η Γενική Σχετικότητα προβλέπει επίσης ότι κανένα υλικό σώμα δεν είναι δυνατόν να κινηθεί γρηγορώτερα από την ταχύτητα του φωτός. Στην υπέρβαση της ταχύτητος του φωτός, το σώμα μετατρέπεται σε ενέργεια (Ε=m.c2). Συνεπώς η ύλη θεωρείται συμπυκνωμένη ενέργεια η οποία έχει και μάζα και βάρος.

H έννοια του χωροχρόνου.  Κατά έναν ορισμό, χρόνος είναι η έννοια της διάρκειας ή της αλληλουχίας η οποία εκφράζεται σαν «πρίν» ή «μετά» και αποτελεί ουσιώδες δεδομένο της συνειδήσεως. Φιλοσοφικά, ο Πλάτων δέχεται ότι ο χρόνος δεν είναι είναι δυνατόν να υπάρξει χωρίς κίνηση, ενώ ο Νεύτων στο σύγγραμμά του «Principia» κατηγορηματικά διατύπωσε την άποψη ότι ο μαθηματικός χρόνος έχει απόλυτη υπόσταση ανεξάρτητα από τα φαινόμενα που διαδραματίζονται μέσα σε αυτόν. Ο χωροχρόνος βάσει της Σχετικότητος καθορίζεται σαν μία περιοχή όπου παρατηρώνται όλα τα ουράνια σώματα (πλανήτες, αστέρες, γαλαξίες) τα οποία περιγράφονται μεταξύ των με την διάσταση  του χρόνου (παρελθόν-παρόν-μέλλον) και με την προυπόθεση ότι η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή σε σχέση με την ιδία κίνηση του παρατηρητή. Η περιγραφή του χωροχρόνου  είναι η ίδια γιά όλους τους παρατηρητές στο σύμπαν, ενώ τα διαστήματα του χώρου και του χρόνου μεταξύ των δέν είναι όμοια.

Διάγραμμα του χωροχρόνου. Η έννοια του επίπεδου χωροχρόνου είναι δυνατόν να παρουσιασθεί  σε  ένα  διάγραμμα  όπου  ο  οριζόντιος άξονας παριστάνει θέσεις σε μία από τις τρείς διαστάσεις (μήκος-πλάτος-ύψος). Η θέση του παρατηρητή ευρίσκεται στην αρχή του διαγράμματος και ονομάζεται "εδώ και τώρα", όπου το "εδώ" είναι η θέση του παρατηρητή στο διάστημα και το "τώρα" είναι ο παρόν χρόνος.  Η επάνω από τον οριζόντιο άξονα περιοχή παριστάνει το μέλλον και η κάτω περιοχή το παρελθόν. 

Παραδείγματος χάριν, εάν η πρώτη μετακίνηση στον άξονα του διαστήματος αντιπροσωπεύει "ένα έτος φωτός από εδώ", η αντίστοιχη μετακίνηση στον άξονα του χρόνου δηλώνει "ένα έτος από τώρα".  Επειδή το φώς με την γνωστή του ταχύτητα ταξιδεύει ένα έτος σε ένα έτος του χρόνου, η διέλευσή του σχηματίζει γωνία 45 μοιρών στό διάγραμμα.  Τα υλικά σωματίδια όμως που ταξιδεύουν πάντα  με μικρότερη ταχύτητα από αυτήν των 300.000 χιλ/δευτερόλεπτο αμβλύνουν την γωνία περισσότερο από 45ο ανάλογα με την ταχύτητά των.

Οι φωτεινές περιοχές του διαγράμματος εκατέρωθεν των 45ο είναι οι κώνοι του μέλλοντος και τού παρελθόντος, όπου ο παρατηρητής θεωρητικά είναι δυνατόν να μεταβεί ή να στείλει φώς.  Γεγονότα έξω από τους δύο αυτούς κώνους χαρακτηρίζονται σαν "αλλού" επειδή γιά να ταξιδεύσουν στον παρατηρητή χρειάζονται ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός.

Το διάγραμμα  υφίσταται παραμόρφωση σε ένα σφαιρικό χωροχρόνο, η καμπυλότητα του οποίου εξαρτάται από την παρουσία υλικών μαζών και ενεργείας, όπου κατά έναν ορισμό, ο χώρος υποδεικνύει στην ύλη πώς να κινείται, και η ύλη καθορίζει το πώς ο χρόνος να παραμορφώνεται όπως παρουσιάζεται στην θεωρία της Γενικής Σχετικότητος

Η Γενική Σχετικότητα.  Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνος και συγκεκριμένα το έτος 1916 όπου ο Albert Einstein ολοκλήρωσε την διατύπωση της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητος, επικρατούσε η άποψη ότι όλα τα ουράνια σώματα και τα αστρονομικά φαινόμενα διέπονται αποκλειστικά και μόνο από τον νόμο της Παγκοσμίου Έλξεως.  Η θεωρία του Νεύτωνος σε συνδυασμό με τους νόμους του Κέπλερ εξηγούσε με ικανοποιητικό αλλά όχι απόλυτο τρόπο τις κινήσεις των μελών του πλανητικού συστήματος και γενικώτερα των αστρικών συστημάτων με αναφορά στις τρείς γνωστές διαστάσεις, του μήκους, του πλάτους και του ύψους. Η κεντρική ιδέα της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητος προσθέτει την διάσταση του χρόνου όπου η βαρύτητα δεν είναι στην πραγματικότητα  μία δύναμις, αλλά το φυσικό επακόλουθο της παραμορφώσεεως των τεσσάρων διαστάσεων του χωροχρόνου από μία μικρή ή μεγάλη ποσότητα ύλης στο διάστημα (πλανήτης, αστέρας, γαλαξίας). Καθώς τα αντικείμενα αυτά κινούνται στον χωροχρόνο ο οποίος αποτελεί μορφή της γεωμετρίας του σύμπαντος, είναι σαν να "κυλάνε" μέσα και έξω από αυτές τις παραμορφώσεις τις οποίες δεν είναι δυνατόν να δούμε. Αυτό που διαπιστώνουμε είναι η επίδραση της βαρύτητος των ουρανίων σωμάτων. Ενώ σε ένα σύμπαν τριών διαστάσεων αναφερόμαστε σε "σημεία",  στο τετρασδιάστατο σύμπαν αυτά τα σημεία παρουσιάζονται σαν  "γεγονότα".  Δέν είναι δηλαδή αρκετό να πούμε ότι "ένα γεγονός συμβαίνει", αλλά "ο χρόνος μέσα στον οποίο αυτό το γεγονός συμβαίνει" μέσα σε έναν συγκεκριμένο χώρο του διαστήματος. Εάν υποθέσουμε ότι στο σύμπαν απουσιάζουν η μάζα ή η ενέργεια και συνεπώς και η βαρύτητα, τότε ο χωροχρόνος θα είναι τελείως επίπεδος χωρίς να παρουσιάζει παραμορφώσεις.  Παραδείγματος χάριν φαντασθείτε την επιφάνεια της γής  μας η οποία όταν παρατηρείται από το διάστημα φαίνεται κυκλική στο σύνολό της, ενώ μία μικρή κλίμακα αυτής σε μεγέθυνση δίδει την εντύπωση ότι είναι επίπεδη. 

Η γεωμετρία του επιπέδου και του καμπύλου χωροχρόνου. Η  έννοια  του χωροχρόνου ευκολότερα κατανοείται σε ένα χώρο τριών διαστάσεων, η πιθανή μορφή του οποίου περιγράφεται από τις εξής γεωμετρίες όπως παρουσιάζονται στην διπλανή σελίδα.

Η Ευκλείδιος γεωμετρία η οποία κατ' εξοχήν κυριάρχησε γιά πολλούς αιώνες από τα στοιχεία του Ευκλείδου (330-275 π.Χ) μάς παρουσιάζει ένα επίπεδο χώρο τριών διαστάσεων όπου ισχύει  το αξίωμα ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 180ο και ότι δύο παράλληλες γραμμές όσο και άν προεκταθούν, ποτέ δεν θα συναντηθούν (σχήμα Α).

Η Ρημάνειος γεωμετρία ή σφαιρική γεωμετρία την οποία εισήγαγε ο Γερμανός μαθηματικός G. Riemman (1826-1866) εφαρμόζεται σε μία σφαίρα η οποία αντικαθιστά το επίπεδο όπου το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι πάντα μεγαλύτερο από 180ο ενώ δύο παράλληλες γραμμές όταν προεκταθούν, θα συναντηθούν (σχήμα Β). Αυτή η γεωμετρία έχει θετική καμπυλότητα και είναι πεπερασμένη χωρίς όρια.

Η γεωμετρία του Lobatchevcky (1792-1856).  Ονομάζεται και υπερβολική γεωμετρία την οποία περιέγραψε το 1829 ο Ρώσος μαθηματικός Ν. Lobatchevcky (1792-1856).    Εδώ  το  άθροισμα των  γωνιών  του τριγώνου είναι μικρότερο από 180ο και οι παράλληλες ευθείες αποκλίνουν μεταξύ των (σχήμα Γ).  Η επιφάνεια δεν είναι  σφαιρική ούτε επίπεδη, αλλά ο χώρος έχει

σχήμα σέλας αλόγου, ενώ η γεωμετρία αυτή έχει αρνητική καμπυλότητα και εκτείνεται στό άπειρο.

Σε έναν επίπεδο χωροχρόνο οι νόμοι της φυσικής περιγράφονται από την θεωρία της Ειδικής Σχετικότητος.  Εδώ κάθε σωματίδιο κινείται ευθύγραμμα με σταθερή ταχύτητα, και μόνον στην εξωτερική περιοχή ο χωροχρόνος θα εμφανίζεται καμπυλωμένος. Tα γεωμετρικά αποτελέσματα  του χωροχρόνου τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην θεωρία της Σχετικότητος κατανοούνται ευκολώτερα σε έναν χώρο τριών διαστάσεων όπως αναφέραμε.  Σε ένα  επίπεδο σύμπαν όλα τα σημεία του χώρου σχετίζονται το ένα με το άλλο από την κλασσική γεωμετρία του Ευκλείδου  όπου η συντομώτερη απόσταση μεταξύ δύο σημείων είναι η ευθεία γραμμή.  Αντίθετα, σε ένα καμπύλο σύμπαν  οι νόμοι που διέπουν δύο σημεία είναι εντελώς διαφορετικοί.  Σε μία σφαιρική επιφάνεια γιά παράδειγμα η  απόσταση μεταξύ δύο σημείων είναι βραχύτερη στην περιφέρεια από αυτήν που διέρχεται από το κέντρο της σφαίρας.

Μία βασική αρχή της Γενικής Σχετικότητος είναι ότι κάθε φυσικός νόμος έχει καθολική ισχύ σε ένα οποιοδήποτε σημείο του χωροχρόνου.  Οι  νόμοι    είναι

νόμοι του χωροχρόνου και όχι νόμοι των σημείων.  Επίσης το αξίωμα ότι η επιτάχυνση είναι ισοδύναμη με την βαρύτητα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεωρίας (αρχή της ισοδυναμίας ).

Αποτελέσματα της Γενικής Σχετικότητος.   Μία  αληθοφανής  απόδειξη της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητος είναι η καμπύλωση του χωροχρόνου κοντά στον ήλιο, η μάζα του οποίου είναι αιτία της αποκλίσεως της διευθύνσεως των φωτεινών ακτίνων αστέρων οι οποίοι προβάλλονται πίσω από τον ήλιο (σχήμα).  Η θεωρία επιβεβαιώθηκε κατά την ολική έκλειψη ηλίου της 19/5/1919 όπου με σύγκριση των θέσεων των αστέρων στο ίδιο οπτικό πεδίο με εκείνο όπου ευρίσκετο ο ήλιος διαπιστώθηκε διαφορά των πραγματικών θέσεών των κατά 1,75" τόξου όπως προέβλεπε η θεωρία.

Τα αποτελέσματα της Γενικής Σχετικότητος επιβεβαιώνονται και στην περίπτωση της μεταθέσεως του περιηλίου του πλανήτη Ερμή κατά 43" περίπου κάθε χρόνο, ποσό μεγαλύτερο από την μετατόπιση η οποία συμβαίνει βάσει των νόμων της παγκοσμίου έλξεως (531"/ανά έτος) από την  μεγάλη έλξη του ηλίου όταν ο Ερμής τον πλησιάζει αισθητά λόγω της μεγάλης εκκεντρότητος της τροχιάς του.  Ανάλογη είναι η περίπτωση καθυστερήσεων λήψεως των ραδιοσημάτων του διαστημοπλοίου Viking 1 από τον Άρη πρός τη Γή όταν μεταξύ των δύο πλανητών παρεμβαλλόταν ο ήλιος, η μάζα του οποίου καμπύλωνε τον χρόνο λήψεως των  σημάτων κατά 200 μικροδευτερόλεπτα.

Μία μεγάλη στρέβλωση του χωροχρόνου στό εξωγαλαξιακό διάστημα

δημιουργείται με τους βαρυτικούς φακούς όπου μεταξύ ενός μακρυνού γαλαξία παρεμβάλλεται ένα ογκώδες γαλαξιακό σμήνος ή άλλος σπειροειδής γαλαξίας, η βαρύτητα των οποίων είναι αιτία μεγενθύσεως ή και τετραπλασιασμού της εικόνος του quazar ή του γαλαξία (σχήμα). 

Σαν παραδείγματα αναφέρουμε το κυκλικό είδωλο του Quazar MG 1654+1348 (δακτυλίδι Einstein) όπως και την τετραπλή εικόνα ενός Quazar (σταυρός Einstein).

Αποτέλεσμα της αρχής της ισοδυναμίας μεταξύ βαρύτητος και επιταχύνσεως είναι η παρουσιαζόμενη ερυθρά μετατόπιση του φάσματος λόγω βαρύτητος όπου σε έναν αστέρα τα φωτόνια χάνουν ενέργεια καθώς ταξιδεύουν σε περιοχές με μεγάλη βαρύτητα. Παρόμοιο γεγονός αλλά με πολύ μικρή μετατόπιση παρατηρείται στον ήλιο με εμπόδιο όμως την δυναμική του ατμόσφαιρα. Βαρυτικές ερυθρές μετατοπίσεις 1000 φορές μεγαλύτερες της ηλιακής μετρώνται στις λεπτές ατμόσφαιρες των λευκών νάνων οι οποίοι όμως έχουν την ίδια μάζα με τον ήλιο ή και μεγαλύτερες (αστέρες νετρονίων).

Η Γενική Σχετικότητα προβλέπει και μία εξήγηση γιά τα κύματα βαρύτητος  τα οποία ως γνωστό παράγονται κυρίως είτε από εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων ή από ζεύγη αστέρων νετρονίων κυρίως. Τα κύματα βαρύτητος τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός και χαρακτηρίζονται σαν κύματα καμπυλότητος του χωροχρόνου, τον οποίο και τον διαταράσσουν τοπικά.  Σε ένα διπλό σύστημα αστέρων νετρονίων δαπανάται ενέργεια ικανή για εκπομπή κυμάτων βαρύτητος εκατέρωθεν των δύο αστέρων με σπειροειδή μορφή.  Eπαλήθευση της θεωρίας είναι η συρρίκνωση της χρονικής περιόδου περιστροφής των δύο αστέρων.

Μεγάλη καμπύλωση του χωροχρόνου προξενείται και από τις μελανές οπές όπου αυτές παρουσιάζονται εξαφανισμένες επειδή  το φώς εγκλωβίζεται μέσα σε αυτές και είναι εντελώς άγνωστες οι περιοχές με τις οποίες συγκοινωνούν. Με βάση την Μετρική των Robertson-Walker ο χωροχρόνος διαχωρίζεται σε δύο έννοιες κοινές για όλους τους παρατηρητές, το καμπύλο διάστημα και τον κοσμικό χρόνο. Αυτός ο διαχωρισμός εξαρτάται από τις μεγάλες χωροχρονικές καμπυλώσεις όπου στις μελανές οπές η κατανομή του χώρου και του χρόνου διαταράσσεται ισχυρά.

Η ΔΙΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ.

Ο παγκόσμιος νόμος του Hubble.  Το έτος 1919 ο αστρονόμος Edwin Hubble εξετάζοντας το φάσμα του νεφελοειδούς της Ανδρομέδας στο αστεροσκοπείο Wilson διαπίστωσε ότι οι φασματικές ραβδώσεις παρουσιάζουν μετατοπίσεις πρός το ερυθρό τμήμα, γεγονός από το οποίο τελικά συμπεραίνεται ότι ο κοντυνός μας μεγάλος σπειροειδής γαλαξίας απομακρύνεται ταχύτατα από τον παρατηρητή και κατά συνέπεια από τον ίδιο το γαλαξία μας.  Από την γενική αρχή των Doppler-Fizeaux είναι γνωστό ότι όταν ένα κινούμενο φωτεινό σώμα μας πλησιάζει τότε οι γραμμές του φάσματός του μετατίθενται πρός το ιώδες μέρος, ενώ στην αντίθετη περίπτωση όταν αυτό απομακρύνεται οι γραμμές συγκλίνουν πρός τα δεξιά, στην ερυθρή περιοχή.  Η παρουσιαζόμενη  μετατόπιση πρός το ερυθρό του φάσματος των γαλαξιών έχει επικρατήσει να ονομάζεται με τον όρο redshift και συμβολίζεται με το λατινικό γράμμα  z.   

Βάσει των τύπων της φυσικής η πραγματική ταχύτητα με την οποία απομακρύνεται ο νεφελοειδής  της Ανδρομέδας ανέρχεται σε πολλές δεκάδες χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Κατά παρόμοιο τρόπο, στα φάσματα άλλων μακρυνοτέρων γαλαξιών ο Hubble και οι συνεργάτες του αστρονόμοι διαπίστωσαν μεγαλύτερες μετατοπίσεις στο ερυθρό, γεγονός που μεταφράζεται σε μεγαλύτερες ταχύτητες απομακρύνσεως από τον γαλαξία μας.  Ισχύει ο κανόνας ότι όσο πιό μακρυά είναι ένας γαλαξίας, τόσο αναλογικά αυξάνεται το  z  και συνεπώς η ταχύτητα με την οποία απομακρύνεται, αλλά μέχρις του φυσικού φραγμού της ταχύτητος του φωτός (c= 300.000 χιλ/δευτερόλεπτο). Η ταχύτητα του φωτός είναι η μεγαλύτερη  ταχύτητα  με την οποία μπορεί να κινηθεί ένα υλικό σώμα και στην υπέρβασή της η ύλη μετατρέπεται σε ενέργεια. (Θεωρία Ειδικής Σχετικότητος). Η ευρεθείσα σχέση αποστάσεων και ταχυτήτων απομακρύνσεως των γαλαξιών αποτελεί τον καθολικό νόμο του Hubble (1929), όπως παρουσιάζεται στό διπλανό σχήμα. Στην αρχή διαμορφώθηκε η άποψη ότι μεταξύ των γαλαξιών επικρατεί ο νόμος της απώσεως σε αντίθεση με τον νόμο της παγκοσμίου έλξεως που εφαρμόζεται μόνο μέσα στον χώρο των αστέρων και των πλανητών, όπως επίσης ότι η ερυθρά μετατόπιση οφείλεται στην Γενική σχετικότητα (αρχή της ισοδυναμίας).  Όμως ο νόμος του Hubble αποτελεί την ισχυρή απόδειξη ότι το σύμπαν δέν είναι στατικό, αλλά διαστέλλεται κάτω από την χρονική διάσταση.  Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα σύμφωνα με την επικρατέστερη  θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεως (Big-Bang) είναι ότι διαστέλλεται ο χώρος του σύμπαντος, επάνω στον οποίο "επιπλέουν" οι γαλαξίες.  Η αρχική εντύπωση που δημιουργείται είναι ότι ο γαλαξίας μας κατέχει το κέντρο του σύμπαντος και όλοι οι άλλοι γαλαξίες απομακρύνονται από αυτόν, πράγμα που όμως δεν συμβαίνει, γιατί απλούστατα σε όποιο γαλαξία και να βρεθούμε, θα μάς δημιουργείται η ανάλογη εντύπωση ότι δηλ. αυτός κατέχει το κέντρο της διαστολής.

Το φαινόμενο της φυγής των γαλαξιών είναι δυνατόν  να αναπαρασταθεί  με ένα μπαλόνι που στήν απλούστερή του μορφή παριστάνει το σύμπαν, επάνω στο οποίο είναι ζωγραφισμένες μικρές κουκκίδες οι οποίες αντιπροσωπεύουν τους διάφορους γαλαξίες.  Με το σταδιακό φούσκωμα του μπαλονιού θα μεγαλώνει ο όγκος του με αποτέλεσμα οι κουκκίδες να απομακρύνονται μεταξύ των.  Άν υποθέσουμε ότι μια ορισμένη κουκκίδα παριστάνει τον γαλαξία μας, τότε οι πιό μακρυνές κουκκίδες θα φαίνονται ότι μετατοπίζονται γρηγορώτερα από τις κοντυνώτερες, ενώ όποια κουκκίδα θεωρήσουμε σαν κέντρο, θα παρατηρούμε ανάλογα φαινόμενα απομακρύνσεων.

Διάγραμμα του Hubble.  Σε αυτό το διάγραμμα με τεταγμένη τις αποστάσεις και τετμημένη τις

ταχύτητες των γαλαξιών (γαλαξιακών συστροφών) ο Hubble προσπάθησε να υπολογίσει τις ταχύτητες διαφυγής των γαλαξιών γιά κάθε 1 megaparsec απόσταση. Όμως στις παρουσιαζόμενες μεγάλες μετατοπίσεις  πρός το ερυθρό η μορφή του διαγράμματος δεν είναι αληθοφανής, αλλά εξαρτάται από την πιθανή γεωμετρία του σχήματος του σύμπαντος.

Η σταθερά Hubble  (H0).  Eίναι ένας υποθετικά σταθερός αριθμός ο οποίος προσπαθεί να καθορίσει από το προηγούμενο διάγραμμα την ταχύτητα με την οποία διαστέλλεται το σύμπαν ανάλογα με την χρονική διάσταση.  Όμως δεν είναι εύκολο να υπολογισθεί σε κλίμακες εξωγαλαξιακών αντικειμένων στο διαστελλόμενο σύμπαν.  Η  H0  τροποποιείται με την αύξηση των χωροχρονικών αποστάσεων και χάνει την έννοια της σταθεράς, γι' αυτό ονομάζεται και παράμετρος του Hubble.  Πάντως η σταθερά του Hubble γιά κάθε απόσταση ενός megaparsec (mpc) κυμαίνεται μεταξύ 50-100 χιλ/δευτερόλεπτο.

ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ

Ο 20ος αιώνας με την αλματώδη πρόοδο των φυσικών και μαθηματικών επιστημών όπως και της Αστροφυσικής, δημιούργησε τις προυποθέσεις εκείνες δια μέσω διαφόρων θεωριών από όπου ο άνθρωπος άρχισε τελικά να κατανοεί τον ασύλληπτο στον νού του μέχρι τότε σύμπαν του μακροκόσμου και μικροκόσμου. Από την Σχετικότητα και την Κβαντομηχανική μέχρι τις τελευταίες σύγχρονες θεωρίες σε συνδυασμό με την τεχνολογική πρόοδο του ανθρώπου στο διάστημα όπου με την λήψη ουσιωδών πληροφοριών αφ’ ενός και αφ’ ετέρου με την εξέλιξη των επιταχυντών σωματιδίων από όπου ερευνάται η δομή του ατόμου, τελικά έρχεται στο προσκήνιο η πλέον αξιόπιστη θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεως (Big-Bang) βάσει της οποίας δημιουργήθηκε από το Μηδέν το εξελισσόμενο ορατό Σύμπαν. Αξίζει εδώ να συνοψίσουμε όλες τις θεωρίες εκείνες με τις οποίες παρουσιάζεται το μέγεθος, η δημιουργία και η πιθανή μορφή του Σύμπαντος. 

Το τετρασδιάστατο Σύμπαν των Einstein-Minkowski. Οι πολύπλοκες και δυσκολονόητες εξισώσεις της Γενικής Σχετικότητος τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνος μάς παρουσιάζουν ένα κλειστό σφαιρικό χωροχρονικό σύμπαν το οποίο δεν είναι δυνατόν να είναι άπειρο, αλλά συνάμα είναι και "περιορισμένο" και "πεπερασμένο", η δε  ισορροπία του εξασφαλίζεται από τις δυνάμεις της έλξεως και της απώσεως για μια ωρισμένη πυκνότητα της ύλης.. Αυτό από πρώτη όψη φαίνεται ότι δεν είναι λογικό, και οφείλεται στο γεγονός ότι δέν είναι δυνατόν να κατανοηθεί άμεσα η έννοια του χωροχρόνου. Ο ορισμός αυτός γίνεται σαφέστερος με το παράδειγμα μιάς ακτίνας φωτός η οποία κατευθύνεται ευθύγραμμα  μέσα στο διάστημα.  Αυτή η ακτίνα δεν θα σταματούσε πουθενά διότι το σύμπαν του Einstein δεν είναι πεπερασμένο, αλλά δέν θα απομακρυνόταν και στο άπειρο διότι το σύμπαν δέν είναι περιωρισμένο και τελικά η φωτεινή ακτίνα θα κατάληγε στο σημείο από όπου αναχώρησε γιά τον λόγο ότι αυτή θα καμπυλωνόταν συνέχεια στον χώρο.  Η απλούστερη μέτρηση του διαστήματος (s) για έναν επίπεδο χωροχρόνο σε ένα κλειστό σύμπαν χωρίς υλικές παραμορφώσεις  δίδεται από τον τύπο      s2=t2-(x2+y2+z2)/c2. Ένα άλλο κατανοητότερο παράδειγμα παρουσιάζεται σε έναν χώρο τριών διαστάσεων όπου ένας άνθρωπος βαδίζει συνεχώς στην επιφάνεια της γής όλο εμπρός και σε ευθεία γραμμή.  Ο οδοιπόρος μας δέν θα συναντούσε ποτέ πέρατα, αλλά μόνον στην περίπτωση κατά την οποία η γή είχε μόνο δύο διαστάσεις (επίπεδη και κυκλική).  Συνεπώς κατά το βάδισμά του δεν θα σταματούσε πουθενά αλλά όμως θα περνούσε από το σημείο όπου αναχώρησε.  Η αντίληψη που θα διαμόρφωνε θα ήταν ότι η γή είναι πεπερασμένη, αλλά συγχρόνως ότι δεν έχει και όρια επειδή θα εκινείτο επ' άπειρον στην ίδια διεύθυνση όπως και θά ήταν σε θέση να μετρήσει πόσα χιλιόμετρα διατρέχει.  Κατά παρόμοιο τρόπο στο σύμπαν του Einstein ο αστρονόμος θεωρητικά είναι σε θέση και να μετρήσει όλους τους γαλαξίες που το αποτελούν και να υπολογίσει την ακτίνα του, εφ' όσον το σύμπαν είναι περιωρισμένο.

Η κοσμολογική σταθερά. Ο Einstein μετά την ολοκλήρωση της θεωρίας του είχε την πεποίθηση ότι το σύμπαν είναι στατικό άν και οι εξισώσεις του έδειχναν ακριβώς το αντίθετο ότι δηλαδή και δυναμικό είναι, και επεκτείνεται.  Αποδεχόμενος με επιφύλαξη την στατικότητα του σύμπαντος, εισήγαγε στις εξισώσεις του έναν πρόσθετο όρο, την κοσμολογική σταθερά (σύμβολ. λ),  η οποία  "διορθώνει" τρόπον τινά τις δυνάμεις ασταθούς ισορροπίας του σύμπαντος προκειμένου αυτό να παραμείνει αδιατάρακτο. Η κοσμολογική σταθερά εξαρτάται από την μέση πυκνότητα της ύλης και της ακτινοβολίας αυτής. Εάν η μέση πυκνότητα είναι κατώτερη της τιμής της κοσμολογικής σταθεράς, η απώθηση υπερνικά την έλξη και το σύμπαν διαστέλλεται, ενώ σε αντίστροφη περίπτωση το σύμπαν θα συστέλλεται.   

Όμως στην επόμενη δεκαετία και κύρια με την διαπίστωση από τον Edwin Hubble (1929) του φαινομένου των απομακρύνσεων και της συνεχούς διαφυγής των γαλαξιών από την γή  με ταχύτητες ανάλογες των αποστάσεών των αποδείχθηκε περίτρανα ότι το σύμπαν και διαστέλλεται και επεκτείνεται.  Με αυτό το γεγονός τελικά υποχρεώθηκε ο Einstein να διακυρήξει το έτος 1932 ότι η κοσμολογική σταθερά ισούται με το μηδέν ενώ την αποκάλεσε ως "το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του".

Το μοντέλο De Sitter. Διατυπώθηκε το 1917 από τον De Sitter βάσει του οποίου το σύμπαν διαστέλλεται αλλά με την απουσία υλικού και ακτινοβολίας. Αυτή η εσφαλμένη υπόθεση είναι ιστορικά ενδιαφέρουσα επειδή αποτελεί τον προπομπό της ιδέας ότι πράγματι το σύμπαν διαστέλλεται όπως αποδείχθηκε μετά με το φαινόμενο της απομακρύνσεως των γαλαξιών.

Το Σύμπαν Friedman. To έτος 1922 ο Ρώσος μαθηματικός Alexander Friedman (1888-1925) στις εργασίες του απέδειξε ένα λάθος στην κοσμολογική σταθερά κατά τρόπον ώστε πιθανά μοντέλα διαστελλομένου και παλλομένου σύμπαντος να είναι εφικτά στην Γενική Σχετικότητα. Εάν η πυκνότητα των υλικών του σύμπαντος είναι μεγαλύτερη από μία οριακή τιμή,την λεγομένη κρίσιμη πυκνότητα, τότε το σύμπαν θα καταρρεύσει ενώ εάν είναι μικρότερη, το σύμπαν θα διαστέλλεται διαρκώς. Στην περίπτωση κατά την οποία  είναι ίση με την κρίσιμη πυκνότητα, τότε το σύμπαν πάλι θα διαστέλλεται αλλά  με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Το σύμπαν Friedman είναι ομογενές και ισότροπο όπου ο χωροχρόνος είναι δυνατόν να διαχωρισθεί σε δύο έννοιες κοινές για όλους τους παρατηρητές, το καμπύλο διάστημα και τον κοσμικό χρόνο.(Μετρική Robertson-Walker).

Η υπόθεσις του Lemaitre. Διατυπώθηκε το 1927 από τον Βέλγο ιερέα και μαθηματικό George Lemaitre (1894-1966) και είναι η πρώτη θεωρία στο προσκήνιο η οποία ανατρέχει στην ιστορική προέλευση του σύμπαντος η οποία λέγεται και θεωρία του κοσμικού ατόμου. Ο Lemaitre είχε την άποψη ότι το σύμπαν προέρχεται από την απότομη διαστολή μιάς απειροελάχιστης ποσότητος ενεργείας την οποία ονομάζει κοσμικό άτομο σε μία χρονική εποχή κατά την οποία το σύμπαν ήταν συμπιεσμένο σε μία υπέρπυκνη μάζα μεγέθους ενός πρωτονίου όπου όλη η ύλη και η ενέργειά του ήταν περιορισμένη σε ένα και μοναδικό μαθηματικό σημείο. Αυτή η θεωρία αποτελεί τον προπομπό της σύγχρονης θεωρίας της Μεγάλης Εκρήξεως.

Το εκραγέν σύμπαν του Milne. Η θεωρία του Edward Milne η οποία παρουσιάσθηκε το 1948 μας παρουσιάζει ένα ανοικτό με αρνητική καμπυλότητα διαστελλόμενο σύμπαν χωρίς την χρήση της Γενικής Σχετικότητος όπου αυτό κατά τα πρώτα στάδια της υπάρξεώς του εξερράγη δημιουργώντας τους γαλαξίες και τους αστέρες. Αποτελεί την πρώτη σε διατύπωση θεωρία η οποία δέχεται την αρχική εξέλιξη του σύμπαντος κατά εκρηκτικό τρόπο. Το σύμπαν του Milne κατά την έκρηξή του είχε ισοτροπία και ομοιογένεια ενώ υπήρχε απουσία υλικού.

 

Από την δίτομη εργασία μου ΓΗ, ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, τ.2-σελ.162-173, ©1999

Ι.ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ