ΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Οι σημερινές μας γνώσεις δέν μάς έπιτρέπουν νά καθορίσουμε άκριβώς τή στιγμή κατά τήν όποία οί πύραυλοι εμφανίζονται στήν Ιστορία τών πολιτισμών. "Αν τούς αναφέρούν οί παλιοί θρύλοι τής Άπω 'Ανατολής, τίποτα δέν μάς έπιτρέπει νά ύποθέσουμε πώς οί θρύλοι αυτοί βασίζονται σέ κάτι άλλο άπό προφορικές παραδόσεις. Κάποιος Κινέζος μανδαρίνος, καθώς λέγεται, είχε κατασκευάσει 2000 χρόνια περίπου π.Χ. δύο «χαρταετούς» δεμένούς μεταξύ τους, οi όποίοι θά προωθούντο μέ τή βοήθεια 47 πυραύλων πού έπυροδοτούντο ταυτόχρονα, άλλά ένας άπό τούς πύραυλους αυτούς προκάλεσε τήν ανάφλεξη τής συσκευής, μέ συνέπεια τήν πτώση καί τόν θάνατο τού πλούσιού καί τολμηρού έφευρέτη. 'Εμείς προτιμάμε νά θεωρούμε τόν λόγιο Βάν-Πού, τόν δήθεν έφευρέτη τών πυραύλων, σάν πρόσωπο φανταστικό. Γιατί σέ αντίθετη περίπτωση θά πρέπει νά μεταθέσούμε κατά εικοσιπέντε αιώνες, στό άπώτατο παρελθόν, χρονολογίες πού δέν αμφισβητούνται καί οί όποίες άναφέρονται στήν έφεύρεση καί τή χρήση τής πυρίτιδας.

Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΥΡΑΥΛΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Παρ όλα αϋτά, είναι πιθανό ορισμένα έκρηκτικά μίγματα νά ήταν γνωστά στούς Αιγυπτίους καί μερικούς λαούς τής 'Ανατολής. Πρίν ακόμη άπό τόν 1ον αίώνα μ.Χ. οί Κινέζοι χρησιμοποιούσαν στις δημόσιες έορτές πυροτεχνήματα πού κατασκευάζονταν άπό μίγμα νίτρού, θείου καί καρβουνόσκονης, άνάλογα μέ πιό πρόσφατα έκρηκτικά μέσα. Πάντως, πραγματικός πρόγονος τής πυρίτιδας είναι τό υγρό πύρ.

Τό «έλληνικό πϋρ», τού όποίον ό χημικός τύπος είναι άγνωστος, κατά πάσαν πιθανότητα είχε σάν βάση τή νάφθα καί τό Θείο. 'Ηταν, φαίνεται, γνωστό άπό τήν άρχαιότητα, άν καί είναι άδύνατο νά καθορισθή άπό πότε. `Η προσθήκη τού νίτρου έγινε άργότερα, καί ή άντικατάσταση τής νάφθας άπό σκόνη άνθρακος έδωσε τήν πυρίτιδα.

 'Η πρώτη τακτική χρήση τής πυρίτιδας ανάγεται στό έτος 85  μ.Χ. σέ μιά μάχη μεταξύ Κινέζων καί Τατάρων.

`Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ο Θράξ, δ όποίος έβασίλευσε μεταξύ 457 καί 474 μ.Χ., άναφέρει ότι «έκτοξεύονταν κατά τού έχθρού μικροί σωλήνες, γεμάτοι φλόγες, πού συχνά έσκαγαν στά χέρια έκείνων πού τούς έριχναν. `Η τεχνική αύτή χάθηκε στή Δύση κατά τήν πρώτη μ.Χ. χιλιετηρίδα, στή διάρκεια τής όποίας σποραδικά μόνον χρησιμοποιήθηκε άπό τούς Αραβες καί τούς Βυζαντινούς. 'Ο Πάπας Λέων 6ος (πέθανε τό 929) αναφέρει τρόπούς πυρπολήσεως πλοίων άπό απόσταση, μέ τή βοήθεια «πυρός μετά βροντής καί καπνού». Τό 970 ο Κινέζος αυτοκράτορας Τάι - Τσέον, ιδρυτής τής δυναστείας τών Σόγκ, διέτασσε τή χρήση σωλήνων άπό μπαμπού «γεμάτων άπό μίγμα μέ βάση τό νίτρο». Οί σωλήνες αυτοί, στερεωμένοι στήν αίχμή βελών, έκτοξεύονταν μέ ελαφρώς τεντωμένα τόξα. `Η πρώτη ιστορική ήμερομηνία στρατιωτικής χρήσεως πυραύλων είναι τό 1232, όταν οί Κινέζοι, πολιορκούμενοι στήν Κάι - Φόγκ άπό Μογγόλους, έξετόξευσαν πυραύλους κατά τών πολιορκητών. `Ο Φραγκισκανός μοναχός Ρογήρος Βάκων έδημοσίευσε περί τό 1260 βελτιωμένη συνταγή πυρίτιδας, ή όποία έπρεπε νά έπιτρέψη τή μετατροπή τών πυραύλων σέ έμπρηστικά βλήματα μεγάλου σχετικά βεληνεκούς.

Πολύ άργότερα ό στρατός τής Πάδουας χρησιμοποίησε πυραύλους έναντίον τής πόλεως Μέστρε, κοντά στή Βενετία (1379). Επειτα άπό δύό χρόνια, ή πολιορκούμενη Μπολόνια χτυπήθηκε μέ τή σειρά της άπό πυραύλους. 'Επί Καρόλού τού 7ον ή Γαλλία απέκτησε ειδικό σώμα πυροτεχνουργών, πού τούς αποκαλούσαν «πυραυλοβολητές», τό όποίο διακρίθηκε στήν πολιορκία τής 'Ορλεάνης άπό τή Ζάν ντ' "Αρκ (1428).

Τά άποτελέσματα τού βομβαρδισμού τής πόλεως αϋτής μέ τά νέα όπλα υπήρξαν σημαντικά καί οί πολεμικές μηχανές τών Αγγλων υπέστησαν με-γάλες ζημιές. `Ο Ντυνουά, όταν πολιορκούσε τό Πόν - 'Ωντεμέρ τό 1449, προκάλεσε πολλές πυρκαϊές στήν πόλη αυτή μέ τά ίδια μέσα. Τό 1465 δ Ζεχάν Μπουτφέ, «πυραυλοβολητής τού Βασιλέως», έκανε νικηφόρο έπίθεση κατά τής Κορμπέιγ, έπί κεφαλής τού «Λόχου τών 'Οφεων» τόν όποιο διοικούσε.

`Η γρήγορη, όμως, πρόοδος τού πυροβολικού, πού διέθετε μεγαλύτερη ευθυβολία καί ήταν περισσότερο άποτελεσματικό στις μάχες, συνετέλεσε στήν έγκατάλειψη τών πυραύλων, οί όποίοι σιγά - σιγά έξαφανίζονται άπό τά πεδία τών μαχών. Θά έμφανισθούν ξανά μόνο στις αρχές τού 19ου αίώνα στήν Εϋρώπη, προερχόμενοι άπό τις 'Ινδίες.

Στό μεταξύ, κατά τρόπο πολύ πιό ειρηνικό, οί Κινέζοι εξακολούθησαν νά χρησιμοποιούν τούς πυραύλους γιά τά πυροτεχνήματα πού άναβαν μέ τήν εϋκαιρία τών μεγάλων έορτών. Στή Δύση, ή συνήθεια αύτή διαδόθηκε κατά τήν 'Αναγέννηση, καί άπό τότε οί τρόποι κατασκευής καί χρήσεως τών πυραύλων αύτών δέν μεταβλήθηκαν καθόλού. 'Ο Γερμανός δπλοποιός Λέονχαρτ Φρόνσπεργκερ άφησε τό 1577 μιά περιγραφή γιά τούς πυραύλους αυτούς, πού θά μπορούσε νά ισχύη μέχρι σήμερα: «...'Ο πύραύλος κατασκευάζεται άπό πυρίτιδα, μέ βάση τό νίτρο, τό Θείο καί τόν ξυλάνθρακα, τυλιγμένα μέσα σέ ένα σωλήνα άπό χαρτί. `Η συσκευή αύτή ανεβαίνει ψηλά στόν αέρα καί, αφού άναλάμψη κατά θαυμάσιο τρόπο, καίγεται καί εξαφανίζεται χωρίς κανένα κίνδυνο». Μιά άπό τις θεαματικές λαϊκές διασκεδάσεις στά πανηγύρια έκείνης τής έποχής ήταν καί τό πέταγμα στόν αέρα διαφόρων μικρών ζώων, κρεμασμένων άπό πυραύλους, τών όποίων ή πτήση έπεβραδύνετο άπό ένα είδος ομπρέλλας πού άνοιγε στήν κάθοδο: Τά πυροτεχνήματα έφθασαν στό άποκορύφωμα τής τελειότη-τας κατά τόν 18ο αίώνα, άπό μιά οικογένεια 'Ιταλών πυροτεχνουργών, τούς Ρουτζιέρι.

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΥΡΑΥΛΟΥΣ

'Ενώ ή στρατιωτική χρήση τών πυραύλων ϋφίσταται μερική έκλειψη στήν.Εϋρώπη, οί έπιστήμονες καί οί έρευνητές δέν παύουν ωστόσο νά άσχολούνται μέ τήν τελειοποίησή τους. Φυσικά, πολλά σχέδια πού παρονσιάσθηκαν τήν έποχή αύτή δέν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, ή ύπαρξη όμως καί μόνο τών σχεδίων αύτών αποδεικνύει τό ένδιαφέρον πού έτρεφαν τότε οί κύκλοι τών διανοουμένων γιά τούς πυραύλους. `Ο Φρουασάρ είχε ήδη προτείνει, πρίν άπό τό 1410, νά έκτοξεύωνται οί πύραυλοι άπό σωλήνες, γιά νά αϋξηθή ή ευθυβολία τους. Τό 1591 δ Γιοχάννες Σμίντλαπ έδωσε ένα σχέδιο πολλαπλού «πολυορόφου» πύραύλου. `Η Ιδέα του αύτή έφαρμόσθηκε τό 1630 μέ επιτυχία άπό τόν Πολωνό Σεμιένοβιτς. 'Εδώ πρέπει νά υπογραμμίσουμε τή σημασία τής έπιτυχίας αυτής, ή όποία θά έπαναληφθή αργότερα καί θά δδηγήσει στούς πρώτούς διαστημικούς πυραύλους. Τέλος, στόν 'Ισαάκ Νεύτωνα (1643 - 1727) δφείλεται ή διατύπωση τής ίδιας τής αρχής τής «αντιδράσεως». στόν τρίτο νόμο του, περί «Δράσεως καί 'Αντιδράσεως», ο σοφός αυτός έξηγοϋσε τήν έπιστημονική αρχή τού πυραύλου καί αναγνώριζε πώς μόνο αύτός θά ήταν δυνατό νά κινηθή στό διαπλανητικό κενό, άν καί τήν έποχή έκείνη κανείς δέν ήταν σέ Θέση νά άντιληφθή τήν πρακτική σημασία τού γεγονότος. Οί θεωρίες τού Νεύτωνα δέν άργησαν νά άποδώσουν καρπούς. Γύρω στά 1720 ο`Ολλανδός καθηγητής Βίλχελμ Γκράβεσεντ κατασκεύαζε, σάν έποπτικά μέσα τών μαθημάτων φυσικής πού παρέδιδε, μικρές άμαξες κινούμενες μέ αντίδραση υδρατμών . `Ο «γιγαντισμός» άρχιζε έπίσης νά διεγείρη τό πνεύμα τών έρευνητών, όπως τό αποδεικνύουν τά πειράματα πού έγιναν στό Βερολίνο μέ πυραύλους πού περιείχαν πάνω από 60 λίβρες έκρηκτικών υλών: «"Οταν δ πύραυλος αυτός έπυροδοτείτο, ή φλόγα τον ήταν τόσο Ισχυρή, ώστε άνοιγε στό έδαφος βαθιά τρύπα κάτω από τήν ούρά του, μέχρι τή στιγμή τής απογειώσεως ». Πρέπει νά σημειώσουμε έπίσης τις δοκιμές πού έγιναν στή Γερμανία τό 1730 καί 1731 μέ πυραύλούς τών έκατό λιβρών. Στή Ρωσία, μέ πρωτοβου-λία τού Μεγάλου Πέτρου, πού βασίλεύσε άπό τό 1682 μέχρι τό 1725, ιδρύθηκε ένα έργαστηριο πυροτεχνίας, μέ πρώτο σκοπό τή βελτίωση τών πυροτεχνημάτων, τά όποία ξόδευε σπάταλα ό αυτοκράτορας αυτός.

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΠΥΡΑΥΛΩΝ

Μεγάλη έκπληξη δοκίμασε τό βρεττανικό έκστρατευτικό σώμα όταν βρέθηκε, στις 'Ινδίες, μπροστά σέ πέντε χιλιάδες πυραυλοβολητές τού ήγεμόνα Τιπού-Σαχίμπ, πού διέθεταν βλήματα μέ βέργες βάρούς 3 ώς 6 χιλιογράμμων καί βεληνεκούς 800 ώς 1200 μέτρων. `Η μαζική χρήση, παρά τή μέτρια εύθυβολία τους, έπροκάλεσε πολλές απώλειες, κυρίως στό αγγλικό ιππικό. Τότε ο συνταγματάρχης Οϋΐλλιαμ Κόνγκρηβ αποφάσισε νά μελετήση τό όπλο αϋτό καί νά τό τελειοποιήση, αναλαμβάνοντας τή διεύθύνση τού έργαστηρίου κατασκευής πυραύλων τού Γούλγονϊτς. Ετσι κατασκευάσθηκαν συσκευές βάρους δέκα περίπου χιλιογράμμων, ικανές νά πλήξουν στόχους σέ απόσταση δύο χιλιομέτρων. `Η αποτελεσματικότητα τών πυραύλων αύτών αποδείχθηκε κατά τήν έπίθεση έναντίον τής Βουλώνης καί τού Νταντσιχ, τό 1806 καί τό 1813 αντιστοίχως, παρά τήν αποτυχία δύο πρώτων έπιθέσεων έξ αίτίας τών κακών μετεωρολογικών συνθηκών. Τό σώμα τών Βρετανών «πυραυλοβολητών» διακρίθηκε έπίσης στούς ναπολεόντειους πολέμους καί Ιδιαίτερα στή μάχη τής Λειψίας. Σέ όλη τή ζωή του ο σέρ Οϋΐλλιαμ Κόνγκρηβ συνέχισε νά τελειοποιή τούς πυραύλους του. Μετά τόν θάνατό του, τό 1826, βρέθηκαν στα χαρτιά του τά σχέδια ένός πυραύλου διαμετρήματος 20 έκατοστών καί σημειώσεις γιά συσκευές βάρους 200 καί 300 χιλιογράμμων. Επειτα άπό τις επιτυχίες πού σημείωσαν ο{ Βρεττανοί, κυρίως λόγω τής εύκολης χρήσεως τών όπλων αυτών στις έκστρατείες, ή μελέτη τών πυραύλων διαδόθηκε σέ όλη τήν Ευρώπη . Στή Γαλλία, όπου ό Μονζερύ είχε καταστρώσει άπό τό 1827 τά σχέδια ένός πολυόροφου στρατιωτικοϋ πυραύλου, τό πυροβολικό διέθετε πολεμικούς πυραύλους 10 χιλιογράμμων καί βεληνεκοϋς μεγαλύτερου τών τριών χιλιομέτρων.. Οί πύραυλοι αύτοί έξαφανίσθηκαν μετά τήν πολιορκία τής Σεβαστουπόλεως (1854 - 56), όπου δέν απέδωσαν σημαντικά αποτελέσματα. Τό ίδιο συνέβη καί στά άλλα κράτη, όπού οί πύραυλοι έγκαταλείφθηκαν γιά παρόμοιούς λόγούς.  

 . Ενας πόλεμος άτάκτων που γίνεται μέ πυραύλους άποτελεί τήν πιό ρωμαλέα μορφή ένός λαϊκού πολέμού...». Οί γραμμές αύτές θά μπορούσαν νά προλογίσούν καί ένα έγχειρίδιο σύγχρονης στρατηγικής. Στό μεταξύ, σημαντικές τεχνικές πρόοδοι σημειώθηκαν στήν Ρωσία, ό στρατός τής όποίας χρησιμοποίησε μέ έπιτυχία πυραύλους κατά τήν εκστρατεία έναντίον τής Τουρκίας τό 1828 καί 1829. `Ο στρατηγός 'Αλέξανδρος Ζασιάντκο είχε δημιουργήσει τούς δύο πρώτούς τύπους πυραύλων, βεληνεκούς πάνω άπό δύο χιλιόμετρα. `Ο στρατηγός Κωνσταντίνος Κωνσταντίνωφ   βελτίωσε σημαντικά τήν τεχνική τούς, μελέτησε καί κατεσκεύασε ένα όργανο γιά τήν ακριβή μέτρηση τής προωθητικής δυνάμεως πού αναπτύσσει ένας πύραυλος, καί όργάνωσε τή μαζική παραγωγή τών πυραύλων. Τό μνημειώδες έργο του «Περί τού Πολεμικού Πυραύλού» προκάλεσε αίσθηση στούς εύρωπαϊκούς στρατιωτιωτικούς κύκλους. Ο στρατηγός φόν Τέομπαλντγραφε σέ μιά αναφορά τον, τό 1827 γράφει «"Ενα σύστημα πυραύλων τοποθετημένων κατά πρακτικό τρόπο μπορεί νά έπαυξήση τρομερά τήν αποτελεσματικότητα τού πυροβολικού. Οί πύραυλοι αποτελούν τό πραγματικό πυροβολικό γιά τήν άμυνα τού έδάφους καί τόν γενικό έξοπλισμό τού λαού. Μέ τή βοήθεια τών πυραύλων, ένα πολιτισμένο έθνος θά μπορέση νά άντισταθή καλύτερα έναντίον τών Κοζάκων.

 Κατά τόν Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, όμως, ό πύραυλος τού Ρώσού μηχανικού Μαχόνιν απέδωσε, σάν τακτικό όπλο, ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Πρέπει έπίσης ν' άναφέρωμε μιά εϊδική εφαρμογή τού πολεμικού πυραύλου στή Γαλλία τό 1916. Αύτόν τόν χρόνο, ό ταγματάρχης Λέ Πριέρ είχε σκεφθή νά χρησιμοποιήση τις συσκευές αυτές σάν μέσο άγώνα κατά τών άεροστάτων παρατηρήσεως. Γι' αυτόν τόν σκοπό, ένα σμήνος καταδιωκτικών αεροπλάνων έφοδιάσθηκε μέ πυραύλους, καί στήν πρώτη μάχη,.πάνω άπό τό Βερντέν, πολλά αερόστατα πυρπολήθηκαν μέ τούς πυραύλούς μέσα σ' έλάχιστο χρονικό διάστημα. 'Ηταν ή πρώτη χρήση πολεμικών πυραύλων «άέρος - άέρος». 'Αλλά κι έδώ οί πύραυλοι σέ λίγο ύποσκελίσθηκαν άπό «έμπρηστικές» σφαίρες, τίς όποίες έριχναν τά πολυβόλα τών άεροσκαφών καί συνεπώς δέν απαιτούσαν καμιά ειδική εγκατάσταση πάνω στά άεροσκάφη.

ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ

'Από τότε πέρασαν τριάντα περίπού χρόνια, χωρίς νά σημειωθη καμιά πρόοδος στήν τεχνική τών πυραύλων. Οί συσκευές αύτές χρησιμοποιήθηκαν γιά διάφορούς πρακτικούς σκοπούς, σάν μέσα ναυαγοσωστικά καί άντιχαλαζιακά, σάν ταχυδρομικοί φορείς, σάν προωθητήρες γιά καμάκια φαλαινοθηρικών καί σάν μέσα φωτογραφήσεως άπό τόν άέρα. Στήν πολεμική τεχνική όμως ή έγκατάλειψή τους φαινόταν οριστική

`Ωστόσο, παντού τά επιτελεία άντελήφθηκαν τίς στρατιωτικές δυνατότητες πού προσφέρουν οί πύραυλοι, καί άπό τό 1935 τά πειράματα μέ πολεμικούς πυραύλους ξανάρχισαν. Στή Μεγάλη Βρεττανία ή μελέτη τους προωθήθηκε δραστήρια, κυρίως πρός τήν κατεύθυνση τής άντιαεροπορικής άμυνας. Τά πρώτα πειράματα χρονολογούνται άπό τό 1937 καί, κατά τό διάστημα τών δοκιμών πού έγιναν τόν χειμώνα 1938 - 39, έξετοξεύθησαν 2500 βλήματα. Οί 'Αγγλοι ήταν οί πρώτοι πού χρησιμοποίησαν τούς πυραύλους στόν Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, έξοπλίζοντας τά σκάφη τής παράκτιας άμυνας καί μερικά σημεία τής ένδοχώρας γιά βολή κατά τών βομβαρδιστικών άεροπλάνων. 'Από γερμανική πλευρά τά πειράματα μέ τούς πυραύλους υποστηρίχθηκαν άπό τούς στρατιωτικούς καί κατέληξαν, κατά τή διάρκεια τού τελευταίου πολέμου, στή δημιουργία πολλών τύπων βλημάτων τού είδους αϋτού. 'Εκτός τού V 2, γιά τό.όποίο θά μιλήσούμε πιό κάτω, πρέπει νά άναφέρωμε τόν πύραυλο «έδάφους - εδάφους» «Ράινμποτε», τούς πυραύλους «άέρος - άέρος» Η 298 καί Χ 4, τά άντιαεροπορικά βλήματα «'Εντσιάν», «Ράιντοχτερ», «Βάσσερφαλ», καί «Σμέττερλιγκ», τά κατευθυνόμενα βλήματα Η 293, Η 293 D, καί τόν άνθυποβρυχιακό τούς τύπο Η8 294. 'Αναφέρουμε επίσης τή δημιουργία άντιαρματικών πυραύλων όπως τό «Νεμπελβέρφερ» τών 35 χιλιογράμμων. Περί τό τέλος τού πολέμού οί Γερμανοί τεχνικοί είχαν τελειοποιήσει άεροσκάφη-πυραύλους όπως τό DFS 228 (παρατηρήσεως) καί τά πυραυλοκίνητα άεροπλάνα Μέσσερσμιτ Με 163 καί Μπάχεμ ΒΡ 20 «Νάττερ» (διώξεως). Οί 'Ιάπωνες έπωφελήθηκαν άπό τή γερμανική πείρα καί άγόρασαν τό δίπλωμα εύρεσιτεχνίας γιά τούς πυραυλοκινητήρες τών σκαφών αύτών, καθώς καί γιά τά άεροπλάνα Με 163 καί Μπάχεμ «Νάττερ». Στήν πραγματικότητα οί 'Ιάπωνες κατασκεύασαν μόνον τό «Σουσούι», τόν ιαπωνικό τύπο τού Με 163, καθώς καί τούς πυραυλοκινητήρες γιά τά άεροπλάνα αϋτοκτονίας «Μπάκα». Οί Σοβιετικοί, παρά τις έρευνες πού έκαναν προπολεμικά μέ τό πυραυλοκίνητο Κορολιόφ RP 318, καί τόν πειραματικό πύραυλο 212, δέν χρησιμοποίησαν στόν πόλεμο παρά μόνο τούς πυραύλους «Κατιούσα», τούς όποίους οί σύμμαχοι άπεκάλεσαν κολακευτικά «'Οργανα τού Στάλιν». Οί συσκευές αύτές άποτελοϋνταν άπό 46 πυραυλοβλητικούς σωλήνες, πού έξετόξευαν βλήματα τών 8,2 χιλιοστών. Οί εϋκίνητες αύτές συστοιχίες πυραύλων προκάλεσαν κατάπληξη στούς Γερμανούς καί χρησιμοποίήβηκαν μέ επιτυχία κατά τών άρμάτων μάχης. Στις 'Ηνωμένες Πολιτείες, όπού οί σχετικές έρευνες άργησαν νά άρχίσουν, ό πύραυλος Μ 1 καί ή συσκευή έκτοξεύσεώς του, τό «μπαζούκα»,έκαμαν τήν εμφάνισή τους στήν εκστρατεία τής Βορείου 'Αφρικής. Οί 'Αμερικανοί διέθεταν επίσης πυραύλους μεγάλου διαμετρήματος, τών 112,5 καί 180 χιλιοστών, τούς όποίους χρησιμοποίησαν μαζικά κατά τήν απόβαση στή Νότιο Γαλλία. Γιά τήν επίθεση κατά τής 'Οκινάβας οί 'Αμερικανοί διέθεσαν ένα τεράστιο πύραυλο μήκούς 3 μέτρων καί διαμέτρου 20 εκατοστών, πού έκτοξεύτηκε άπό άεροπλάνο, τόν «Τίπσν Τόμ». Τό βάρος του ήταν 600 χιλιόγραμμα; άπό τά όποία 270 ήταν ή γόμωση καί 70 τά καύσιμα προωθήσεώς του

.

ΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΙΚΗΣ

Τέσσερα θρυλικά δνόματα πρέπει νά αναφερθούν έδώ μέ τήν εϋκαιρία τών μεγάλων καί ταχύτατων προόδων πού σημείωσε ή τεχνική τών πυραύλων ·άπό τό τέλος τού 19ου αιωνα μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο..  Ο Κων/νος. Ε. Τσιολκόφσκι γεννήθηκε στό 'Ιζεφσκ (ΕΣΣΔ επαρχία τού Καζάν) τήν 5η Σεπτεμβρίου 1857. Αύτός πρέπει νά θεωρηθή ασφαλώς σάν «πατέρας της άστροναυτικής». 'Ενθουσιώδης μελετητής τής φυσικής καί τών μαθηματικών, ό Τσιολκόφσκι δημοσίευσε σέ ήλικία τριάντα ετών μιά θεωρητική μελέτη γιά ένα μεταλλικό πηδαλιουχούμενο καί τό 1890 παρουσίασε στήν Αϋτοκρατορική Τεχνική `Εταιρία τό αποτέλεσμα τών εργασιών του γιά τήν αεροναυτική. Μετά ασχολήθηκε μέ τήν μελέτη τών πυραύλων. Το 1898 έπρότεινε γιά πρώτη φορά τή χρήση υγρών καυσίμων, αποδεικνύοντας όλα τά πλεονεκτήματα τού παρουσιάζουν αύτά σέ σχέση μέ τά στερεά πού χρησιμοποιούσαν τότε. `Ο Τσιολκόφσκι έπρότεινε κυρίως τή χρήση τού υδρογόνου καί τού οξυγόνου, καθώς καί τών υδρογονανθράκων. `Ο Τσιολκόφσκι μελετούσε ταυτόχρονα τίς μαθηματικές θεωρίες γιά τήν κίνηση τών πυραύλων, καθώς κι εκείνες πού αφοροϋσαν τήν κίνηση σωμάτων στό κενό, καί καθόριζε τόν θεμελιώδη νόμο τής τελικής ταχύτητος τών πυραύλων, πού εξαρτάται από τό απόθεμα τών καυσίμων τους καί τήν ταχύτητα εκτονώσεως τών προϊόντων τής καύσεως. 'Ο Τσιολκόφσκι κατέθεσε τό χειρόγραφο στό όποίο αναφερόταν αύτή του ή ανακάλυψη τό 1903 στήν «Τεχνική 'Επιθεώρηση τής Μόσχας». Δημοσιεύθηκε τό 1923..., είκοσι χρόνια αργότερα! Στόν Τσιολκόφσκι οφείλονται ακόμα οί πρώτοι ύπολογισμοί αναφορικά μέ τά διαπλανητικά ταξίδια καί τήν τοποθέτηση τεχνητών δορυφόρων σέ τροχιά. 'Ο Τσιολκόφσκι έγινε παντού δεκτός μέ αδιαφορία καί παρέμεινε στήν αφάνεια, ωσότου ή' σοβιετική κυβέρνηση τόν ένεθάρρυνε στήν προσπάθειά του, πού δέν σταμάτησε πιά παρά μέ τόν θάνατό του στίς 19 Σεπτεμβρίου 1935. 'Εκτός από τίς μελέτες γιά τά υγρά καύσιμα ό Τσιολκόφσκι είχε προτείνει διάφορα σχέδια σύνθετων καί πολυόροφων πυραύλων, πού θά μπορούσαν νά φτάσουν σέ μεγάλα ύψη.

'Εξ άλλου μία ένδιαφέρουσα βιβλιογραφία συμπληρώνει τό έργο του. Τά δύο τελευταία του συγγράμματα είναι τό «Λεύκωμα τών κοσμικών ταξιδίων» (1932) καί «`Η ανωτάτη ταχύτης τών πυραύλων» (1935). `Ο Ρ. 'Ενώ-Πελτερί γεννήθηκε στό Παρίσι στίς 8 Νοεμβρίου 1881. 'Αφού πήρε τό πτυχίο τών Φυσικών επιστημών, ο 'Ενώ-Πελτερί υπήρξε μεταξύ τών πρώτων μηχανικών οί όποίοι έθεσαν τήν αεροπορία πάνω σέ έπιστημονικές βάσεις. 'Από τότε όμως δέν θεώρησε τήν αεροπορία παρά σάν μεταβατικό στάδιο πρός τήν αστροναυτική, στήν όποία καί αφιέρωσε τό μεγαλύτερο μέρος τής δραστηριότητάς τον. Στίς 13 Νοεμβρίου 1912 έξεφώνησε στή Γαλλική `Εταιρία Φυσικής 'ένα λόγο πού προκάλεσε θόρυβο, άλλά καί πού έγινε δεκτός μέ κάποιο σκεπτικισμό. 'Η διάλεξη αύτή, μέ τόν τίτλο «Σκέψεις επί τών συνεπειών τής διαρκούς μειώσεως τού βάρούς τών κινητήρων», αποτελεί παρ' όλα αύτά σταθμό στήν Ιστορία τής διαστημοπλοΐας. 'Ο 'Ενώ-Πελτερί συνέχισε τις ερευνές του μετά τόν πόλεμο καί από τό 1920 κατέληξε. στό συμπέρασμα ότι οί τότε πραγματοποιήσιμες έκτονώσεις καθιστούσαν σχεδόν προσιτή τή «σχέση μάζας» τών πυραύλων.

Στίς 8 'Ιούνίου 1927 ό 'Ενώ-Πελτερί έκαμε μιά δεύτερη διάλεξη στήν 'Αστρονομική `Εταιρία τής Γαλλίας μέ τόν τίτλο «`Η διά πυραύλων έξερεύνησις τής ανωτέρας ατμοσφαίρας καί ή δυνατότης τών διαπλανητικών ταξιδίων». `Η διάλεξη αυτή είχε παγκόσμια απήχηση καί παρακίνησε τόν 'Ενώ-Πελτερί νά άθλοθετήση, σέ συνεργασία μέ τόν 'Αντρέ Χίρς, ετήσιο διεθνές βραβείο γιά τό καλύτερο τεχνικό έργο σχετικά μέ τά διαπλανητικά ταξίδια. Τό 1930 ό 'Ενώ-Πελτερί δημοσίευσε τό κεφαλαιώδες βιβλίο του «`Η αστροναυτική», πού ανακεφαλαίωνε τίς τότε γνώσεις πάνω στό θέμα αϋτά, καί τό 1935 δημοσίευσε ένα «Συμπλήρωμά» του. Τό έργο τού 'Ενώ-Πελτερί (πέθανε στίς 6 Δεκεμβρίου 1957) συμπληρώνεται άπό πολλές μελέτες πάνω σέ πολλούς τύπους πυραυλοκινητήρων, καθώς καί άπό διάφορα πειράματα πάνω σέ συνδυασμούς υγρών καυσίμων γιά πυραύλους. Κατά τή διάρκεια ένός από τά πειράματα αύτά ό 'Ενώ-Πελτερί τρανματίσθηκε βαριά από μιά έκρηξη. `Ο σοφός αυτός υπήρξε άπό τούς πρώτους, μαζί μέ τόν στρατηγό Φερριέ, πού πρόβλεψαν τή χρήση τής πυρηνικής ένεργείας στήν προώθηση τών πυραύλων. `Ο 'Ενώ-Πελτερί ήταν μέλος της 'Ακαδημίας τών 'Επιστημών άπό τις 22 'Ιουνίου 1937. `Ο Ρ. Χ. Γκόνταρντ γεννήθηκε στό Ούώρτσεστερ (Μασσαχουσέτη) στις 5 'Οκτωβρίού 1881. Μετά άπό σοβαρές έπιστημονικές σπουδές ο Γκόνταρντ διορίσθηκε καθηγητής στό Πανεπιστήμιο τού Κλάρκ. Μέχρι τό 1920 ένδιαφερόταν μόνο γιά τούς πυραύλους μέ πυρίτιδα, τούς οποίους άρχισε νά έρευνά άπό τό 1909. Τό 1919 δημοσίεύσε τό φημισμένο βιβλίο του «Περί μιάς μεθόδου άνόδου στά άνώτατα ύψη». „Αν καί τό έργο αυτό είναι καθαρά μαθηματικό, ο Γκόνταρντ δέν παρέλειψε νά σημειώση έκεί τή δυνατότητα άποστολής πειραματικού πυραύλού στή Σελήνη. Γιά τήν άναγνώριση τού σημείου προσκρούσε-ως πάνω στήν έπιφάνεια τού δορυφόρού μας ο συγγραφεύς προτείνει νά έφοδιασθή δ πύραυλος μέ γόμωση μαγνησίού.

Μετά άπό πολλούς υπολογισμούς καί όχι λιγότερες δοκιμές, ο Γκόνταρντ έξετόξευσε στις 16 Μαρτίου 1926 τόν πρώτο πύραυλο μέ υγρά καύσιμα (υγρό όξυγόνο καί φωτιστικό πετρέλαιο). Τό πείραμα αύτό άκολούθησαν καί πολλά άλλα μέχρι τό 1935. `Ο Γκόνταρντ πέτυχε τήν αϋτόματη σταθεροποίηση τών πυραύλων του σέ πτήση μέ γυροσκόπια καί πηδάλια τοποθετημένα στήν έξοδο τού σωλήνα έκτονώσεως. Τελικά, ο 'Αμερικανός αυτός πειραματιστής πέτυχε νά στείλη τούς πυραύλους τον μέχρι ύψος 2750 μέτρων μέ ταχύτητα 880 χιλιομέτρων . Οι πύραυλοί του ήταν τελειότεροι άπό τούς σύγχρονούς των γερμανικούς. Κατά τή διάρκεια τού Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου ο Γκόνταρντ συνεργάσθηκε στήν τελειοποίηση τών τηλεκατευθυνόμενων βλημάτων πού χρησιμοποιούσε το άμερικανικό ναυτικό. `Ο πρωτοπόρος αύτός πέθανε στις 10 Αύγούστου 1945, άφού είδε νά έφαρμόζωνται οι · έπιστημονικές άρχές τίς όποίες αύτός είχε διατυπώσει. `Ο Χ. "Ομπερτ γεννήθηκε στις 25 'Ιουνίού 1894 στό Χέρμανσταντ τής Τρανσυλβανίας. "Υστερα άπό άριστες έπιστημονικές σπουδές πήγε νά πολεμήση σάν οπλίτης στις τάξεις τού αύστροουγγρικοϋ στρατού. 'Οταν ήταν άκόμη φοιτητής στήν 'Ιατρική Σχολή

τού Μονάχου, ο Ομπερτ είχε πάθος μέ τή Θεωρία τών πυραύλων μέ προοπτική τή διαπλανητική πτήση καί υπέβαλε τήν πρώτη γνωστή διδακτορική διατριβή πάνω στό θέμα αϋτό. 'Οπως είναι φυσικό, ή διατριβή αυτή άπερρίφθη. ένας Γερμανό; έκδότης όμως τήν δημοσίευσε τό 1923. `Ο τίτλος της, «Οι πύραυλοι στόν διαπλανητικό χώρο», προκάλεσε  ευμενή σχόλια ενώ η έπιτυχία τού έργού ήταν πλήρης. Τό βιβλίο, συμπληρωμένο, έπανεκδίδεται γιά τρίτη φορά τό 1929, μέ τόν τίτλο «Οι Δρόμοι της 'Αστροναυτικής». Μέ τήν εύκαιρία αυτή ό Ομπερτ τιμήθηκε μέ τό πρώτο διεθνές βραβείο τής άστροναυτικής, πού είχαν ιδρύσει οι 'Ενώ-Πελτερί καί 'Αντρέ Χίρς. Στό μεταξύ ο 'Ομπερτ είχε συνεργασθή μέ τόν Γερμανό σκηνοθέτη Φρίτς Λάνγκ γιά τδ γύρισμα μιάς αισθηματικής ταινίας καί μέ τήν εύκαιρία αύτή κατέστρωσε ένα σχέδιο πυραύλού, το οποίο όμως δέν πραγματοποιήθηκε έγκαίρως. `Ο Ομπερτ έγινε Ρουμάνος ύπήκοος μετά τόν Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο καί έπέστρεψε στή γενέτειρά τον γιά νά συνεχίση τις έρευνές του, πού κανείς πιά δέν άμφισβητοϋσε τή σημασία τους. Καί τότε όμως ο πρωτοπόρος αυτός δέν περιορίσθηκε στις θεωρητικές μόνον έρεύνες. 'Αντίθετα έπεξεργάσθηκε τήν έποχή αυτή πολλά σχέδια πυραύλων καί διαστημοπλοίών, καί συνέχισε τις έρευνες σχετικά μέ τά καύσιμα καί τή σύνθεσή τούς. Υπο-πτος λόγω τής καταγωγής του ο 'Ομπερτ δέν βρήκε έπαρκή υποστήριξη γιά τήν προώθηση τών μεγαλοφυών τον σχεδίων, άκόμη καί όταν, τελικά, πολιτογραφήθηκε Γερμανός. Παρ' όλα αύτά ο 'Ομπερτ κατόρθωσε νά άνοίξη τόν δρόμο στά μεγαλύτερα έπιτεύγματα τού αίώνος μας.

ΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΡΩΣΙΑ

Πολύ περίεργη είναι ή ιστορία τού έπαναστάτη φοιτητή Νικολάου Κιμπάλτσιτς. `Ο νέος αύτός είχε πάρει μέρος στή συνωμοσία ή όποία κατέληξε στή δολοφονία τού τσάρου 'Αλεξάνδρου Β' τήν 1η Μαρτίου 1881. Αύτός είχε σχεδιάσει καί κατασκευάσει τή βόμβα γιά τήν άπόπειρα. Συνελήφθη καί καταδικάστηκε σέ θάνατο. Στή φυλακή ο Κιμπάλτσιτς τελειοποίησε ένα πολύ λεπτομερές σχέδιο πνραυλοκινητήρα, τό όποίο, μαζί μέ τά σχετικά χειρόγραφα, άπηύθννε προτού έκτελεσθή στό υπουργείο 'Εσωτερικών. Οι άρχές δέν έδωσαν συνέχεια στήν υπόθεση, καί μόνο μετά τήν έπανάσταση τά έγγραφα αυτά βρέθηκαν στά 'Αρχεία τής 'Αστυνομίας καί δημοσιεύθηκαν σ 'ένα τεχνικό περιοδικό. 'Από το τέλος τού Πρώτον Παγκοσμίου πολέμου σημαντική κίνηση άναπτύχθηκε σ' ολόκληρη τή Ρωσία γιά τούς πυραύλους. Πρώτη συνέπεια τού ένδιαφέροντος αυτού ήταν ή δημιουργία πολλών οργανισμών έρεύνης καί έκλαίκεύσεως.  

ΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΑΥΣΤΡΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ

Στήν Κεντρική Εύρώπη, όπως καί στήν ΕΣΣΔ, τό ένδιαφέρον γιά τούς πυραύλους ήταν βαθύτερο άπ' όσο στή Γαλλία η στις 'Ηνωμένες Πολιτείες, καί τό πρώτο έργο τού Χέρμαν 'Ομπερτ, πού δημοσιεύθηκε τό 1923, είχε τεράστια απήχηση. 'Ανάμεσα στούς θεωρητικούς τής έποχής έκείνης συγκαταλέγονται οί Γερμανοί καί Αυστριακοί μηχανικοί Χέρμαν Γκάνσβιντ, Βάλτερ Χόμαν, Φράντζ φόν Χαίφτ καί Γκονΐντο φόν Πίρκετ. Στόν πρακτικό τομέα ο Γιοχάννες Βίνκλερ ίδρυσε τό 1927, στό. Μπρεσλάονυ τή Γερμανική 'Αστροναυτική `Εταιρία. Κατά τά δέκα χρόνια ζωής τής οργανώσεως αυτής οι είδικοί της σημείωσαν στό «πυραυλοδρόμιο» τού Ραϊνίκεντορφ άποτυχίες άλλά καί έπιτεύγματα. Τό 1933 ο Όϋγκεν Σαϊνγκερ έξέδωκε τό βιβλίο τον «Τεχνική τής πτήσεως τών πυραύλων», στό όποίο άνέπτυσσε τό σχέδιό του γιά μιά υπερηχητική συσκευή. Πήρε άκόμα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας γιά ένα σύστημα ψύξεως τού θαλάμου καύσεως, καθώς καί γιά έναν σωλήνα έκτονώσεως με-γάλης άποδόσεως. Μαζί μέ τόν Σαϊνγκερ πρέπει νά μνημονευθή καί ή γυναίκα τον 'Ιρένε Σατνγκερ-Μπρέντ. 'Από τήν καρποφόρα συνεργασία τούς προέκυψαν μεγάλα σχέδια, όπως τό σχέδιο ένός «άντιποδικού βομβαρδιστικού». `Οραματιζόμενος τό μέλλον ό Σατνγκερ προέβλεπε πώς ό «πύραύλος φωτονίων» θά ήταν τό τελευταιο στάδιο τής προωθήσεως δι' άντιδράσέως. 'Εκείνη άκριβώς τήν έποχή οί Ιδιωτικές πρωτοβουλίες στήν έρευνα τών πυραύλων ξεπεράστηκαν καί άντικαταστάθηκαν άπό τίς κρατικές. 'Από δώ καί πέρα μόνον οί στρατιωτικές έπιχειρήσεις, πού διαθέτούν τεράστια κεφάλαια, θά είναι σέ θέση νά συνεχίσούν τίς έρευνες αύτές. "Ετσι, ή άστροναυτική θά μπή στό περιθώριο, τουλάχιστο γιά ένα ώρισμένο χρονικό διάστημα, γιά νά παραχωρήση τή θέση της σέ καθαρά στρατιωτικές έφαρμογές τών πυραύλων. Στό Ίδρυμα έρευνών τού Πεενεμούντε, μέ διευθυντή τόν Βέρνερ φόν Μπράουν, τελειοποιήθηκαν οί πύραυλοι Α 1, Α 2, Α 3 καί Α 5, καί τέλος ό Α 4, περισσότερο γνωστός ώς V 2. `Ο πύραυλος αυτός μέ πλήρες φορτίο ζύγιζε 12,7 τόννους, καί ό κινητήρας τον άνέπτυσσε προωθητική δύναμη 27,2 τόννων. `Ο V 2 χρησιμοποιούσε γιά καύσιμα 8,8 τόννούς άλκοόλης καί υγρού όξυγόνου, καί μετέφερε 975 χιλιόγραμμα έκρηκτικές ύλες. Τό βεληνεκές τον ήταν 290 έως 305 χιλιόμετρα. `Η μαζική κατασκευή τών V 2 άρχισε στό υπόγειο έργοστάσιο τών «Μιττελβέρκε», στό Νορντχάουζεν τής Σαξονίας. Κατά τό τέλος τού πολέμου ή μηνιαία παραγωγή τους έφθανε τούς τετρακοσίους.

Τόν Σεπτέμβριο τού 1944 οί γιγαντιαίοι αυτοί πύραυλοι άρχισαν νά χρησιμοποιούνται γιά τόν βομβαρδισμό τού Λονδίνου, όπου προκάλεσαν πολλά θύματα καί ζημιές. Τό 1945 όλες οί έγκαταστάσεις τού Πεενεμούντε έσβησαν άπό τόν χάρτη έπειτα άπό τίς μαζικές άεροπορικές έπιθέσεις τών συμμάχων. Σ' αυτή τή μυστική βάση γεννήθηκαν, κάτω άπό τόν άστερισμό τής βίας, οί πρώτες σοβαρές έλπίδες τής διαστημοπλοΐας.