ΑΠΟΛΛΩΝ 11 ΕΠΑΙΤΕΙΑΚΟ ΑΡΘΡΟ

ΑΠΟΛΛΩΝ 11, Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ  20/7/1969
Σάν σήμερα,τήν 20η Ιουλίου 1969 πρίν 45 χρόνια στό τέλος τής χρυσής δεκαετίας 1960-70, μεσούντος τού ψυχρού πολέμου ,όπου αληθινά είχαμε τήν ησυχία μας καί κοιμόμασταν με ανοικτά παράθυρα με το Τείχος του Βερολίνου όρθιο....

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ «ΑΠΟΑΑΩΝΟΣ» 11 ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ Μ'ΑΥΤΗ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

Λεπτομερείς πληροφορίες γιά όλα τά σχετικά πρός τήν πτήση τού διαστημοπλοίου «'Απόλλων» 11, δηλ. γιά τούς έπιδιωκόμενους σκοπούς, τίς τακτές ήμερομηνίες καί ώρες μέ προσέγγιση λεπτού, τά εφόδια τού προσωπικού, ακόμη δέ καί γιά τίς συζητήσεις καί αντιρρήσεις, όσον άφορά τή σκοπιμότητα τού εγχειρήματος, είχαν κοινολογηθή άπό τήν κυβερνήση τών 'Ην. Πολιτειών από μηνών, ή ακόμη καί άπό έτων, πρίν από τήν πραγματοποίηση τής πτήσεως. `Η εκτόξεύση, ή πτήση, οί εργασίες πάνω στή Σελήνη καί ή επιτυχής προσθαλάσσωση κατά τήν επιστροφή μεταδόθηκαν τηλεοπτικώς σέ όλον τόν κόσμο.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Τό πλήρωμα τού διαστημοπλοίου «'Απόλλων» 11 άπετελεϊτο άπό τούς άστροναύτες: 1) Νήλ "Ολντεν "Αρμστρογκ, ήλικίας 38 έτων' 2) "Εντονιν Εϋγένιο "Ωλντριν,

τόν Νεώτερο, ήλικίας 39 ετών' 3) Μάικελ Κόλλινς, ηλικίας 38 ετών, κυβερνήτη τού τμήματος διακυβερνήσεως τού «'Απόλλω-νος» 11. Οί τρείς άστροναύτες άρχισαν τήν πορεία τους πρός τή Σελήνη στις 16 'Ιουλίου, μέσα σ' ένα όχημα τοποθετημένο πάνω στήν κορυφή ενός πυραύλού τύπου «Κρόνος» 5, ύψους 121 μ., πού έκτοξεύθηκε από τήν εξέδρα 39 Α τού 'Ακρωτηρί-ου Κέννεντν στίς 9ω 32π π. μ.,

σύμφωνα μέ τό πρόγραμμα. Σέ 2,5 λεπτά ό πρώτος όροφος τού «Κρόνού» 5 έφερε τό διαστημόπλοιο σέ ύψος 64 χλμ. μέ ταχύτητα 8850 χλμ. τήν ώρα. Στό σημείο αϋτό ό προορισμός τού πρώτου όρόφου είχε έκπληρωθή. άποσπάσθηκε λοιπόν άπό τό διαστημικό συγκρότημα καί έπεσε κάπού στόν 'Ατλαντικό, μέ αποτέλεσμα τήν έλάττωση τού αρχικού βάρούς τού «'Απόλλωνος» 11 κατά τα τρία τέταρτα μέσα στά πρώτα 160 δευτερόλεπτα τής πτήσεώς τον. `Ο δεύτερος όροφος μπήκε σέ λειτουργία καί έθεσε τό όχημα σέ καμπύλη τροχιά πάνω άπό τόν 'Ατλαντικό, μέ κατεύθυνση πρός τήν 'Αφρική. Τό σύστημα κατευθύνσεως, πού βρισκόταν στό διαμέρισμα τών επιστημονικών δργάνων τού τμήματος ύπηρετήσεως, συνέκρινε τήν εκάστοτε Θέση τού διαστημοπλοίου πρός τά στοιχεία τής Θέσεως στήν όποία έπρεπε κατά τήν ίδια στιγμή νά βρισκόταν τούτο, πού είναι αποθηκευμένα στή μνήμη του.   όδηγίες στόν δεύτερο όροφο κι εκεϊνος άμεσως ρυθμίζει αναλόγως τή λειτουργία τών κινητήρων τον, δηλ. μεταβάλλει τήν ένταση τής προωθητικής των δυνάμεως καί έτσι επιτυγχάνει τήν απαιτούμενη διόρθωση τής πορείας."Οταν τό διαστημόπλοιο ϋπερέβη τό ύψος τών 96 χλμ. πάνω άπό τήν επιφάνεια τής Γής, άποσπάσθηκε κατόπιν ήλεκτρονικού σήματος ό πυργίσκος διαφυγής τών ά-στροναυτών καί κατέπεσε στόν ωκεανό, γιατί δέν είχε πλέον λόγο ϋπάρξεως. 'Ο πυργίσκος αϋτός, ό δποϊος βρισκόταν στό ανώτατό άκρο τού συγκροτήματος τών δκτώ τμημάτων τού διαστημοπλοίου, σκοπό είχε τή διάσωση τών αστροναυτών σέ περίπτωση έπειγούσης ανάγκης κατά τά πρώτα στάδια τής έκτοξεύσεως. Πρός τούτο μέ πυροδότηση τού πυραύλου τού πυργίσκου ήταν δυνατό νά άποσπασθή τό φέρον τούς αστροναύτες τμήμα διακυβερνήσεως από τά λοιπά τμήματα τού συγκροτήματος καί νά όδηγηθή ,πρός τή γήινη επιφάνεια μέχρι ύψους από τό δποϊο είναι δυνατή ή κάθοδος στό έδαφος μέ αλεξίπτωτο.

Μέ τή λειτουργία τών κινητήρων τού δευτέρου όρόφου επί 6 λεπτά ό «'Απόλλων» 11 έφτασε μέ ταχύτητα 24 000 χλμ. τήν ώρα σέ ύψος 183 χλμ. πάνω από τήν επιφάνεια τής Γής. 'Εκεί άποσπάσθηκε καί ο δεύτερος όροφος μέ κατάλληλο χειρισμό καί έπεσε στή Γή, ένώ ταυτόχρονα πυροδbτήθηκε ο τρίτος όροφος (S 4Β). 'Αποστολή τον ήταν νά συνεχίση τή λειτουργία του γιά νά άνυψώση τό διαστημόπλοιο καί νά τό τοποθετήση σέ «τροχιά αναμονής» γύρω άπό τή Γή μέ ταχύτητα 28 000 χλμ. τήν ώρα, σέ ύψος 190 χλμ. περίπου από τήν επιφάνειά της, μέσα σέ χρονικό διάστημα κατά τι μικρότερο τών 12 λεπτών άπό τή στιγμή τής έκτοξεύσεως. Τό ώφέλιμο φορτίο, βάρους 148 500 κιλών, τό όποϊον απαρτιζόταν άπό τόν τρίτο όροφο μέ τή σεληνάκατο «'Αετό» μέσα σ' αϋτόν, άπό τό βασικό διαστημόπλοιο «Κολούμπια», δηλ. τό τμήμα διακυβερνήσεως μέ τό τμήμα ύπηρετήσεως, άπό τό τριμελές πλήρωμα καί από τό σύνολο τών έφοδίων τής αποστολής, ϋπήρξε τό βαρύτερο αντικείμενο πού ετέθη ποτέ σέ τροχιά στόν διαστημικό χώρο.

Στή διάρκεια τών 2ω 30π πού επακολούβησαν τήν εκτόξευση οί τρείς αστροναύτες προέβησαν σέ έλεγχο τού διαστημοπλοίού τους καί διεπίστωσαν ότι τούτο ήταν σέ θέση νά συνεχίση τήν ιστορική πορεία του πρός τή Σελήνη. Τά αποτελέσματα τον έλέγχου των αϋτού ελέγχθηκαν έκ νέου άπό δμάδες επιστημόνων τών έπίγειων σταθμών παρακολουθήσεως τής πτήσεως . Στις 8ω 16π μ. μ. πυροδοτήθηκε γιά δεύτερη φορά ό κινητήρας τού S 4Β, αύξάνοντας τήν ταχύτητα τού διαστημοπλοίου κατά 3479 μ. τό δευτερόλεπτο καί προωθώντας το πρός τή Σελήνη μέ ταχύτητα 38 750 χλμ. τήν ώρα. `Η ώθηση αυτή δόθηκε μέ τόση ακρίβεια, ώστε ή προγραμματισμένη γιά τις 16 'Ιούλίου διόρθωση τής πορείας θεωρήθηκε περιττή.

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

Ας σημειωtiή ότι τή στιγμή τής έκτοξεύσεως τό τμήμα διακυβερνήσεως μέ έπιβάτες τούς τρείς άστροναύτες ήταν τοποθετημένο πρός-τό μέρος τής κορυφής τού πυραύλού «Κρόνος» 5, τό δέ τμήμα ϋπηρετήσεως βρισκόταν μεταξύ τού τμήματος διακυβερνήσεως καί τής σεληνακάτου. `Η διάταξη αϋτή τών τριών σχημάτων όφείλετο σέ λόγους άσφαλείας. Τό τμήμι διακυβερνήσεως έπρεπε νά βρίσκεται πρός τήν κορυφή γιά νά μπορή νάάποσπασθή μέ τή βοήθεια τού πυργίσκου διαφυγής, άν τυχόν παρουσιαζόταν ανάγκη διασώσεως τών αστροναυτών σέ περίπτωση ατυχήματος .

Πρός τόν σκοπό ·αυτόν, μετά τήν άφαίρεση τού περιβλήματος τής σεληνακάτου, μέ τόν ίδιο χειρισμό άποχωρίσθηκε τό τμήμα διακυβερνήσεως μέ τό τμήμα ύπηρετήσεως άπό τόν τρίτον όροφο S 4Β πού περιείχε τή σεληνάκατο. Τότε ό Κόλλινς έκίνησε τό «Κολούμπια» περί τά 30 μ. πρός τά έμπρός σέ σχέση πρός τόν S 4Β καί μέ τήν πυροδότηση 16 μικρών πυραύλων, οί όποίοι ήταν τοποθετημένοι σέ σχήμα δακτυλίου γύρω άπό τό τμήμα ύπηρετήσεως, έκαμε -πλήρη στροφή κατά 180°, σέ τρόπο ώστε τό άγκιστρο πού ϋπήρχε στήν κορυφή τού «Κολούμπια» νά διευθύνεται πρός τόν δακτύλιο συνδέσεως ό όποίος βρισκόταν στήν κορυφή τής σεληνακάτου, πού παρέμενε ακόμη συνδεδεμένη μέ τόν τρίτον όροφο S 4Β. Κατόπιν ο Κόλλινς, οπισθοδρομώντας σιγά-σιγά μέ τό «Κολούμπια», τό έφερε κοντά στόν S 4Β καί, άφού τό άγκιστρο μπήκε στόν δακτύλιο συνδέσεως, έπέτνχε τήν ασφαλή σύνδεση τών δύο οχημάτων. Μετά τή σύνδεση ή σεληνάκατος άποχωρίσθηκε άπό

τόν τρίτον όροφο καί όλόκληρο τό συγκρότη-μα σεληνακάτου - τμήματος διακυβερνήσεως -τμή-ματος ύπηρετήσεως απομακρύνθηκε περί τά 800 μ. άπό τόν S 4Β, ό όποίος κατόπιν πυροδοτήσεως τού κινητήρα τον μέ ραδιοφωνικό σήμα άπό τόν έπίγειο σταθμό έλέγχου τής πορείας βγήκε έξω άπό τήν τροχιά τού «'Απόλλωνος» 11 καί έκσφενδονίσθηκε σέ τροχιά γύρω άπό τόν Ήλιο.

'Ενώ ό «'Απόλλων» 11 έξορμούσε πρός τή Σελήνη μέ ταχύτητα πού λίγο λίγο Ελαττωνόταν, Εκτελούσε συγχρόνως μέσα σέ μιά ώρα τρείς περιστροφές γύρω άπό τόν διαμήκη άξονά τον γιά νά θερμαίνεται ομοιόμορφα ολόκληρη ή επιφάνειά τον. Οί άστροναύτες, άφού ' έξετέλεσαν διάφορες άστροναντιλιακές παρατηρήσεις, έξέπεμψαν γύρω στις 8ω μ.μ. τής 16ης'Ιουλίου τήν πρώτη σειρά έγχρωμων τηλεοπτικών έκπομπών πρός τή Γή καί κατόπιν πήγαν νά κοιμηθούν.

Γύρω στις 12ω Ι 7π μ.μ. τής 17ης 'Ιουλίου έγινε μεταβολή τής πορείας μέ πυροδότηση τού κινητήρα τού «Κολούμπια» επί 2,91 δευτερόλεπτα. 'Η διόρθωση τής πορείας έγινε πάλι μέ τόση ακρίβεια, ώστε δέν χρειάστήκε πιά άλλη διόρθωση κατά τό υπόλοιπο ταξίδι πρός τή Σελήνη. Στϊς 17 'Ιουλίού o Αρμστρογκ διέκρινε βροχοφόρα νέφη πάνω άπό τό Χιούστον, όπου πράγματι έβρεχε, καί εϊδοποίησε τό προσωπικό τού Κέντρού 'Επανδρωμένων Διαστημοπλοίων ότι σέ λίγο Θά είχαν αίθρία,. Μέ τή σύνδεση τού «Κολούμπια» μέ τόν «'Αετό* δημιουργήθηκε ένα είδος σήραγγας, πού ένωνε τά δύο όχήματα. Καί στά δύο άκρα τής σήραγγας υπήρχε μία άεροστεγής καταπακτή. Στϊς 18 'Ιουλίου ο"Αρμστρογκ καί δ "Ωλντριν άνοιξαν τή μια ύστερα άπό τήν άλλη καί, έρποντες μέσα στή σήραγγα, πήγαν άπό τό τμήμα διακυβερνήσεως στή σεληνάκατο καί, άφού επιθεώρησαν τις Εγκαταστάσεις της, διαπίστωσαν ότι όλα ήσαν έν τάξει .Στή διάρκεια τής έπιθεωρήσεως άρχισαν τήν Εκπομπή τηλεοπτικών εικόνων διαρκείας 1ω 36π. Κατά τό διάστημα αυτό οί τηλεθεατές είχαν τήν εϋκαιρία νά δουν τό έσωτερικό τής σεληνακάτου. καί τού «Κολούμπια». Τό διαστημόπλοιο «'Απόλλων» 11 εϊσήλθε στό πεδίο έλξεως τής Σελήνης κατά τις Ι Ιω 32κ μ..Ιιι τής 18ης 'Ιουλίου, τή στιγμή πού βρισκόταν σέ απόσταση 52 800 χλμ. άπό τή Σελήνη καί 340 000 χλμ. περίπού άπό τή Γή.'Από τότε ή ταχύτητά του, ή όποία ώς τότε συνεχώς έπιβραδυνόταν υπό τήν Επίδραση τής γηίνης έλξεως, άρχισε νά αϋξάνη καί ο«'Απόλλων» 11 κατ' οϋσίαν άρχισε νά πέφτη πρός τή Σελήνη μέ ταχύτητα, πού τελικά  έφτασε μέχρις 9120 χλμ. τήν ώρα.

ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΟ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

"Ο,τι χρειάζεται τό διαστημόπλοιο γιά νά τεθή σέ τροχιά γύρω άπό τή Γή, τό ίδιο  χρειάζεται καί γιά νά τεθή σέ τροχιά γύρω από τή Σελήνη. Πρέπει δηλ. νά έπιτενχθή ίσορροπία άνάμεσα στή φυγόκεντρο δύναμη καί τή σεληνια-κή έλξη. `Υπολογίζεται ότι γιά νά διαγράψη το όχημα τροχιά σέ ύψος 110 χλμ. πάνώ άπό τή Σε-λήνη πρέπει νά έχη ταχύτητα 5700 χλμ. τήν ώρα. 'Επειδή ή ταχύτητα τού «'Απόλλωνος» 11 ήταν μεγαλύτερη, οί άστροναϋτες άναγκάσθηκαν νά άντιστρέψονν τό όχημά τούς κατά 180ο, ώστε ή έκτόνωση τών άερίων τού κινητήρα του νά γίνεται κατά διεύθυνση άντίθετη πρός τήν άρχική πορεία τού όχήματος, δηλ. δ κινητήρας νά λειτονργήση γιά λίγο σάν τροχοπέδη.

Στις 19ω 13π τής 19ης 'Ιονλίον, ύστερα άπό συνολική διαδρομή 391 888 χλμ., δ «'Απόλλων» 11 άρχισε νά πλησιάζη πρός τή Σελήνη ύπό τήν έπίδραση της έλξεώς της. Στις 19ω 22π, ένώ τό διαστημόπλοιο βρισκόταν πίσω άπό τό άόρατο άπό τή Γή ημισφαίριο τής Σελήνης καί ή ραδιοφωνική έπικοινωνία μέ τή Γή έξακολουθοϋσε νά είναι διακεκομμένη, οί άστροναϋτες έπυροδότησαν έπί 6π 2δ τόν κύριο κινητήρα τους, προωθητικής δυνάμεως 10250 χλγ., γιά νά έλαττώσόυν περισσότερο τήν ταχύτητα τού δχήματός τους καί έτσι τό διαστημόπλοιο έτέθη σέ τροχιά γύρω άπό τόν δορυφόρο μας. Κατά τήν πρώτη περιφορά ή τροχιά τον είχε άποσελήνιο 312 χλμ. καί περισελήνιο 112 χλμ. Ύστερα όμως άπό δύο περιφορές, μέ νέα πυροδότηση τού κινητήρα, τό διαστημόπλοιο άλλαξε τροχιά μέ άποσελήνιο 120 χλμ. καί περισελήνιο 99 χλμ. περίπου. 'Ενώ άκόμη τό διαστημόπλοιο διέγραφε τήν πρώτη τροχιά τον γύρω άπό τή Σελήνη, τήν προσοχή τού 'Αρμστρογκ τράβηξε ή λάμψη τού κρατήρα 'Αριστάρχου, πού, όπως ύποθέτονν μερικοί, όφείλεται σέ ηφαιστειακή δράση. "Οπως άνέφερε ό ίδιος, «ό „'Απόλλων" 11 πέρασε στίς 20ω 45π περίπού 64 χλμ. νοτίως τον κρατήρα  καί πρόσθεσε ότι «υπάρχει εκεί μία περιοχή, πού φωτίζεται πολύ περισσότερο άπό τά yνρω της. Παρουσιάζεται σάν νά έχη κάποια ποσότητα φθορισμού , ε1ναι ή λαμπρότερη άπ' όλες τίς περιοχές πού μπορώ νά δώ άπό αυτό τό παράθυρο». 'Οσον καιρό τό διαστημόπλοιο έκινείτο πάνω στή σχεδόν κυκλική τροχιά του, οί δύο έπιβάτες τής σεληνακάτου άποθαύμαζαν τήν έπιφάνεια της Σελήνης καί προσπαθούσαν ν' άναγνωρίσουν τό σημεiο όπου σέ λίγο έπρόκειτο νά άποβιβασθοϋν. Οι προετοιμασίες γιά τήν άπόβαση άρχισαν 11-ώ  τής 20ής Ιουλίου.  Οι αστροναύτες έρποντες μέσα στή σήραγγα πέ-ρασαν άπό τό τμήμα διακυβερνήσεως στή σεληνάκατο καί έκλεισαν άμέσως τόσο τή μία όσο καί τήν άλλη άεροστεγή καταπακτή. 'Αφού δέθηκαν μέ "τις ζώνες τους πάνω στά καθίσματά τους, δ "Αρμστρογκ πρός τά άριστερά καί δ Ωλντριν πρός τά δεξιά, έβαλαν σέ λειτουργία διάφορα μηχανήματα καί όργανα τής σεληνακάτου καί, άφοϋ πείσθηκαν ότι όλα ήσαν έν τάξει, έπέστρεψαν πάλιν κατά τόν ίδιο τρόπο στό τμήμα διακυβερνήσεως γιά νά κοιμηθούν. Μετά τήν άνάπαυσή τους ξαναγύρισαν στή σεληνάκατο καί πιέζοντας ένα κουμπί έλευθέρωσαν καί τέντωσαν τά τέσσερα σκέλη τής σεληνακάτου γύροι στις 18ω 32τ  `Η σεληνάκατος άποχωρίσθηκε άπό τό τμήμα διακυβερνήσεως στις 19ω 46π., όταν ό Κόλλινς, δ όποίος παρέμεινε μόνος στό «Κολούμπια», έλευθέρωσε τά 15 μάνταλα πού κρατούσαν ένωμένα τά δύο όχήματα. Τή στιγμή έκείνη τό διαστημόπλοιο, καθώς άρχισε νά περιπλέη τό αόρατο άπό τή Γή ημισφαί-ριο τής σέλήνης, διαγράφοντας τήν 31η περιφορά τον γύρω άπό αϋτή, έχασε τήν έπαφή μέ τόν έπίγειο σταθμό έλέγχου τής πτήσεως.

"Οταν ή σεληνάκατος έμφανϊσθηκε καί πάλιν άπό τό άντίθετο χείλος τού σεληνιακού δίσκου καί άποκαταστάθηκε έκ νέου ή ραδιοφωνική έπαφή της μέ τή Γή, ό "Αρμστρογκ άνήγγειλε στό Χιούστον: `Ο „'Αετός" άνοιξε τά φτερά τον!». Τά δύο δχήματα έξακολούθησαν νά πετούν τό ένα πίσω άπό τό άλλο, ένώ συγχρόνως οί άστροναϋτες ήσχολοϋντο μέ τόν έλεγχο διαφόρων συσκευών. Κατά τις 20ω 12π ό Κόλλινς έβαλε σέ λειτουργία τούς μικρούς πυραύλούς έλιγμών τού «Κολούμπια» καί έτσι μετέβαλε τήν τροχιά του καί έφερε τό όχημά του σέ απόσταση περίπου 11 χλμ. άπό τόν «'Αετό».

ΚΑΘΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ .

Στις 21ω 08π τής 20ης 'Ιούλίου, ένώ ή σεληνάκατος βρισκόταν πάλιν πίσω άπό τή Σελήνη καί δέν είχε ραδιοφωνική έπαφή μέ τή Γή, δ ήλεκτρονικός υπολογιστής δδηγήσεως πού είχε μαζί της έπυροδότησε αυτόματα τόν κινητήρα της καί τήν έβγαλε άπό τήν τροχιά της. `Η πυροδότηση κατέβασε τή σεληνάκατο άπό τό ύφος τδιν 105 χλμ.., όπου βρισκόταν, πλησιέστερα πρός τή Σελήνη. Σέ λίγο τό όχημα βρισκόταν σέ άπόσταση  33,5 χλμ. άπό τή σεληνιακή έητφάνεια. "Οταν δ «'Αετός» έφτασε σέ ύψος 16 χλμ. περίπου άπό τή Σελήνη, δ Αρμστρογκ έπυροδότησε έκ νέου τόν πύραύλο καί έτσι άρχισε ή φάση προωθουμένης καθόδου. Κατά τή φάση αύτή δ διαμήκης άξων τής σεληνακάτου, ένώ έως τώρα ήταν παράλληλος πρός τό έδαφος τής Σελήνης, περιεστράφη λίγο λίγο κατά 90° καί έγινε κάθετος πρός αύτό. 'Ο ήλεκτρονικός υπολογιστής πλοηγήσεως έξακολούθησε νά ρυθμίζη τήν ταχύτητα τής καθόδου τής σεληνακάτου μέχρις ότου αύτή έφτασε σέ ύψος περίπου 100 μ. πάνω άπό τό σεληνιακό έδαφος. Στό σημείο αύτό δ Αρμστρογκ άνέλαβε δ ίδιος τόν έλεγχο τής πλοηγήσεως μέ τόν χειρισμό ήμιαυτόματων μοχλών, διότι, όπως εξήγησε άργότερα, είχε άντιληφθή ότι «ό ήλεκτρονικός ύτολογιστής χατητίθυνε τή σεληνάκατο κατ' ετ3ιθείαν ποός τό εσωτερικό ενός κρατήρα, διαστάσεων  ποδοσφαιρικού γηπέδου. Ετσι o 'Αρμστρογκ oδήγησε τή σεληνάκατο σέ oμαλή προσσελήνωση πάνω σέ έπίπεδη και σχετικώς καθαρή περιοχή τής «Θαλάσσης τής 'Ηρεμίας». `Η σεληνάκατος κατέβηκε σέ άπόσταση 190 χλμ. περίπού νοτιοδυτικά τού κρατήρα Μασκελάιν, δηλ. σέ σημείο καθοριζόμενο άπό βόρειο σεληνογραφικό πλάτος 0°,6914 καί άνατολικό σε-ληνογράφικό μήκος 23°,4610, πού οί έλεγκτές τού Χιούστον δέν κατόρθcεσαν νά έπιβεβαιώσουν εϋθύς άμέσως. "Οταν μία άπό τίς κεραίες, πού έκτείνονταν πέρα άπό τά τέσσερα πέλματα προσεδαφίσεως, άγγισε τό έδαφος τής Σελήνης καί έπαυσε νά λειτουργή o κινητήρας καθόδου, είχε συντελεσθή τό Ιστορικό γεγο4ός τής άποβάσεως άνθρώπου στόν φυσικό δορυφόρο τού πλανήτη μας.  Αύτόματος ραδιοφωνικός έλεγχος τών βιολογικών στοιχείων τού πληρώματος άνήγγειλε ότι οί σφυγμοί τού Αρμστρογκ, οί όποίοι σέ κανονικές συνθήκες ήταν 77 κατά λεπτόν, τή στιγμή τής προσεδαφίσεως είχον άνέλθει σέ 156 κατά λεπτόν.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΝΟΡΩΠΟΙ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

Τά πρώτα λεπτά μετά τήν προσσελήνωση τής σεληνακάτου διετέθησαν γιά τή βεβαίωση• ότι ούτε o «'Αετός» ούτε καί o έξοπλισμός του έπαθαν καμιά ζημιά καί ότι δέν ήταν άνάγκη νά γίνη δοκιμή έπανασυνδέσεως τής σεληνακάτου μέ τό «Κολούμπια», πού έξακολονθούσε νά περιφέρεται γύρω άπό τή Σελήνη. 'Αφού έπείσθησαν ότι ήσαν άσφαλεϊς πάνω στή Σελήνη, ό °Αρμστρογκ καί ό "Ωλντριν έβγαλαν τά κράνη ·α τά γάντια τους κα έφαγαν μέσα στή σεληνάκατο τό πρώτο φαγητό σε άλλο πλανήτη.

Σ' όλη τή διάρκεια τής παραμονής τούς μέσα στήν προσσεληνωμένη σεληνακάτο οί δύο έπιβάτες της περιεργάζονταν άπό τό παράθυρό τους τό σεληνιακό τοπίο. 'Η καμπυλότητα τής σεληνιακής έπιφανείας είναι τόσο μεγάλη, ώστε ή έκταση τού ορίζοντος δέν ξεπερνά τά 2,5 χλμ. Τό έδαφος είνάι κατεσπαρμένο άπό βράχούς καί κρατήρες διαφόρων διαστάσεων. `Ο οϋρανός είναι μαύρος. Δέν ϋπάρχει διάχυτο φώς.

Βαθύ σκοτάδι έπικρατει έκει όπου δέν πέφτούν ήλιακές άκτίνες. 'Η Γή προβάλλεται πάνω στον οϋρανό σάν δίσκος τετραπλάσιος άπ' όσο μάς φαίνεται ο δίσκος ττίς Σελήνης, '"Εχει λαμπρότητα 80 φορές μεγαλύτερη καί χρώμα γαλάζιο, καί ή περιστροφική κίνηση γύρω άπό τον άξονά της διακρίνεται καθαρά_

  -Α ρ μ σ τ ρ ο γ κ. — «`Η επιφάνεια τής Σελήνης μοιάζει μέ συλλογή βράχων παντός σχήματος καί είδούς, πού Θά μπορούσε νά φαντασθή κανείς άπό  κοκκώδη υφή καί επιφανειακής ανωμαλίας. Τά χρώματα ποικίλλουν σημαντικά, άνάλοyα μέ τή διεύθυνση τής οπτικής ακτίνας. Δέν φαίνεται νά επικρατή παντού τό ίδιο χρώμα. 'Η σεληνάκατος έχει προσεδαφισθή σέ σχετικά ομαλή πεδιάδα μέ μερικές ράχες τίyιους 6 - 10 μ. καί μερι-κούς κρατήρες διαμέτρου 2 - 15 μ. Υπάρχουν όμως καί χιλιάδες μικροί κρατήρες, διαμέτρου 0,5 - 1,5 μ. 'Ακριβώς μπροστά μας βλέπω έναν λόφο ». -Ω λ ν τ ρ ι ν.— «Οά έλεyα ό'τι ή γύρω μας περιοχή έχει χρώμα όμοιο μ' έκεΙνο πού βλέπαμε όταν διαγράφαμε τροχιά γύρω άπό τή Σελήνη μέ τόν "Ηλιο σέ 4ος 10°. Τό έδαφος είναι μάλλον άχρουν, πότε όμως φαίνεται σταχτί καί πότε πολύ λευκό, όταν ή οπτική ακτίνα πέφτη κατακόρυφα. 'Αντίθετα, όταν ή οπτική ακτίνα σχηματίζη γωνία 90° μέ τή διεύθυνση τού 'Ηλίου, τό έδαφος φαίνεται πολύ πιό βαθιά σταχτί. Μερικοί επιφανειακοί βράχοι κοντά μας, πού σννετρίβησαν. ή μετατοπίσθηκαν άπό τήν εκτόνωση τού κινητήρα μας, εξωτερικά έχουν χρώμα ανοικτό σταχτί, άσοι δμως έχουν κομματιασθή παρουσιάζουν στό εσωτερικό τους χρώμα' βαθύ, πολύ βαθύ σταχτί καί φαίνονται σαν νά είναι άπό βασάλτη».

Σ' όλη τή διάρκεια τής παραμονής τούς μέσα στή σεληνάκατο, καθώς καί κατά τήν παραμονή τούς πάνω στό σεληνιακό έδαφος αργότερα, πού κράτησε παραπάνω άπό 21,5 ώρες, ούτε οί δύο άστροναϋτες ούτε τό Κέντρον 'Ελέγχού τής 'Αποστολής στό Χιούστον, άλλά ούτε καί οΚόλλινς άπό τό περιφερόμενο γύρω άπό τή Σελήνη «Κολούμπια» κατόρθωσαν νά καθορίσούν έπακριβώς τό σημείο προσσεληνώσεως, ούτε καί νά άναγνωρίσονν στόν ορίζοντα ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς. "Οπως ανέφερε ο -Αρμστρογκ, ούτε ο ίδιος ούτε ο"Ωλντριν δοκίμασε καμιά δυσκολία όσον άφορά τήν προσαρμογή τους στήν έλαττωμένη ένταση τής βαρύτητας, ή όποία Ισούται πρός τό 1/6  τής γηίνης, καί ότι έκαμαν μέ φυσιολογική άνεση όλες τίς κινήσεις τους στό σεληνιακό περιβάλλον. Σύμφωνα μέ τό πρόγραμμα οί δυο άστροναύτες έπρεπε νά κοιμηθούν μέσα στή σεληνάκατο πρίν νά άποβιβασθοϋν στό έδαφος τής Σελήνης. 'Επίσης κατά τό πρόγραμμα ο περίπατος αυτός έπρεπε ν' άρχίση κατά τίς 8ω 12π τής 21ης 'Ιουλίού_  α) η αποστολή είχε διεξαχθή μέ έξαιρετική έπιτυχία· β) οί άστροναύτες δέν ένιωθαν ανάγκη ·άναπαύσεως· γ) Θά ήταν άδύνατο σέ φυσιολογικά άνθρώπινα όντα νά κοιμηθοϋν, έφόσον διατελοϋσαν υπό τήν έπίδραση τόσον έντόνου διεγέρσεως άπό τά συγκλονιστικά αυτά γεγονότα. Μάλιστα, μέ τήν πρόβλεψη παρομοίου ένδεχομένου, οί άστροναύτες είχαν έφοδιασθή καί μέ κατάλληλα υπνωτικά. Κατά τίς 2ω τής 21ης 'Ιούλίου οί δύο άστροναύτες ζήτησαν καί τούς έπετράπη νά άναβάλονν τόν ύπνο τους καί ν' άρχίσονν νωρίτερα τίς έργασίες τούς έξω άπό τό όχημα. 'Αφού πήραν τήν έγκριση ο "Αρμστρογκ καί ο"Ωλντριν φόρεσαν τή βαριά διαστημική στο-λή τους, τόν γυλιό μέ τά έφόδια έπιβιώσεως, τό κράνος μέ τήν προσωπίδα καί τά γάντια    Πρώτος ο "Αρμστρογκ βγήκε άπό τή σεληνάκατο. Φορτωμένος μέ τά έφόδιά του, πού ζύγιζαν 83 κιλά πάνω στή Γή καί μόνον 14 κιλά πάνω στή Σελήνη, έσκυψε μέ προσοχή καί βγήκε άπό τή Θυρίδα έξόδου, βοηθούμενος άπό τόν Ωλντριν. Κατά τις 4ω 56π τής 21ης 'Ιουλίού, άφοϋ στάθηκε λίγο πάνω στήν έξέδρα πού βρίσκεται άκριβώς έξω άπό τή Θυρίδα, άρχισε νά κατεβαίνη προσεκτικά, μέ τήν πλάτη πρός τά έξω, τά έννέα σκαλοπάτια τής κλίμακος, πού στηριζόταν πάνω σ' ένα άπό τά 4 σκέλη τής σεληνακάτου, ένώ ο "Ωλντριν άπό τή Θυρίδα έξόδου κινηματογραφούσε τις κινήσεις του. 'Από τή δεύτερη βαθμίδα τής κλίμακος ο 'Αρμστρογκ άνοιξε τήν τηλεοπτική συσκευή, πού αμέσως άρχισε νά μεταδίδη τά πρώτα τρικλίζοντα βήματά τον πάνω στή Σελήνη, ένώ έκατοντάδες έκατομμυρίων τηλεθεατών παρακολουθούσαν άπ' όλο τά σημεία τής Γής τίς πρώτες κινήσεις άνθρώπου πάνω στή Σελήνη. 'Ο 'Αρμστρογκ, ο πρώτος άνθρωπος πού βημάτισε πάνω στήν έπιφάνεια ένός ουρανίου σώματος γειτονικού πρός τόν πλανήτη μας, έθεσε τό αριστερό τον πόδι μέ τό διαστημικό του υπόδημα πάνω στή Σελήνη κατά τίς 4ω 56π τής 21ης 'Ιον-λίον λέγοντας: ιιΑντό είναι ένα μικρό βήμα άνθρώπον, άλλά γιγάντιο άλμα γιά τήν ανθρωπότητα». Πρίν κατέβη άπό τήν κλίμακα ο Αρμστρογκ ανέφερε ότι τά πέδιλα τών 4 ποδιών τής σεληνακάτου έχουν βνθισθή μέσα στό σεληνιακό έδαφος σέ βάθος 2,5 - .5,0 έκατοστών. 'Από κοντά ή έπιφάνεια φαίνεται σάν νά άποτελήται άπό λεπτούς κόκκους καί είναι σχεδόν σκεπασμένη άπό σκόνη». 'Αφού άπομακρύνθηκε άπό τήν κλίμακα περιέγραψε ώς έξής τό βάδισμά τον: «`Η σκόνη κολλάει σέ λεπτό στρώμα, σάν καρβουνόσκονη, πάνω στίς σόλες καί τά πλάγια τών παπουτσιων μου. Μπορώ νά τήν ανασηκώσω άπό τό έδαφος μέ τήν άκρη τών παπουτσιών μου. Προχωρώ μέ πολύ μικρά βήματα όλίyων μόλις έκατοστομέτριυν καί βλέπω τά αποτυπώματα τών παπουτσιών καί τά ίχνη τών βημάτων μου πάνω στή λεπτόκοκκο άμμώδη έκταση. Δέν νιώθω δυσκολία στίς κινήσεις μου, πού μου φαίνονται ευκολώτερες έδώ, παρά οί απομιμήσεις κινήσεων πού κάναμε στό έπίyειο κέντρο έκπαιδευσεώς μας.

Πραγματικά δέν νιώθει κανείς δυσκολίες στό βάδισμα». 'Ανέφερε ακόμα ο 'Αρμστρογκ ότι ο κινητήρας καθόδου τής σεληνακάτου δέν άφήκε κανένα ίχνος σέ σχήμα κρατήρα οϊουδήποτε μεγέθούς. 'Ο κινητήρας άπέχει μόνον 0,30 μ. άπό τό έδαφος, ώστόσο τό μόνο πού φαίνεται είναι μερικές άσήμαντες ακτινοειδείς γραμμές, πού σχηματίσθηκαν άπό τήν έκτόνωσή τον. Τό πρώτιστο μέλημα τού "Αρμστρογκ ήταν νά μαζέψη μία χούφτα υλικό άπό τό έδαφος τής Σελήνης, γιά νά τό παραλάβη άμέσως μαζί του σέ περίπτωση πού θά παρίστατο άνάγκη έσπευσμενης άναχωρήσεώς τον καί ένδεχομένης έγκαταλείψεως τού ϋπολοίπου μέρούς τού προγράμματος τής άποστολής. 'Επειδή τά όρια κάμψεως τού σώματός τον μέσα στήν ύπό ορισμένη άτμοσφαιρική πίεση διαστημική στολή τον ήταν περιορισμένα, ό Αρμστρογκ υποχρεώθηκε νά συλλέξη τά διάφορα δείγματα τού σεληνιακού έδάφους μέ τή βοήθεια ένός σάκου άπό ύφασμα, προσαρμοσμένου στό άκρο μιάς ράβδου. Σημειωτέον ότι ή συλλογή καί ή μεταφορά στή Γή δειγμάτων τού σεληνιακού έδάφους θεωρήθηκε πάντοτε ότι είχε τήν προτεραιότητα άνάμεσα σ' όλες τίς προγραμματισμένες έργασίες τής άποστολής.

  'Εκτός άπό τά δύο κιλά πετρώματα καί χώμα ό Αρμστρογκ πήρε καί διάφορες φωτογραφίες τής περιοχής, πού, όπως είπε, «έχει Ιδιάζουσα ομορφιά καί Θυμίζει τις έρήμους τών `Ην. Πολιτειών».

`Ο Ωλντριν ακολούθησε τόν "Αρμστρογκ στήν έξοδο άπό τή σεληνάκατο γύρω στις 5ω 9π τής 21ης 'Ιούλίου. "Υστερα άπό 3 λεπτά πάτησε καί αϋτός πάνω στό έδαφος τής Σελήνης. «Είναι ωραία», ψιθύρισε καθώς κοίταζε τό τοπίον καί πρόσθεσε: «Είναι μεγαλοπρεπές τό θέαμα!». 'Υπό τά βλέμματα τού "Αρμστρογκ ο "Ωλντριν άρχισε δοκιμαστικά νά περιπατή, νά πηδά καί νά χορεύη πάνω στή δίχως ατμόσφαιρα καί σκεπασμένη άπό σκόνη περιοχή, όπού ο ίδιος ζύγιζε τό 1/6 τού βάρούς πού είχε πάνω στή Γή. Μέσα στή διαστημική στολή τους οί δύο άστροναϋτες διετέλονν ύπό δρισμένη άτμοσφαιρική πίεση καί ρυθμιζόμενη Θερμοκρασία, κατά μέσον όρο 20°C περίπου.

Κατά τίς ώρες όμως τής εργασίας έξω άπό τό διαστημόπλοιο ή θερμοκρασία ήταν κάτω άπό τίς άκτίνες τού 'Ηλίου μεταξύ 3° καί 32° καί στή σκιά περί τούς-100°C. Κατά τίς διαπιστώσεις των άπό τόν πρώτο περίπατο, μερικοί βράχοι ήταν όλισθηροί, λόγω τής έπικαλύψεώς τους άπό σκόνη. Σέ δεδομένη στιγμή ό Άρμστρογκ μετέφερε τήν τηλεοπτική συσκευή σέ απόσταση 10 μ. άπό τή σεληνάκατο καί διάβασε πρός τούς τηλεθεατές τήν έξής έπιγραφή, πού ήταν χαραγμένη πάνω σέ μιά μικρή πλάκα άπό ανοξείδωτο χάλυβα, στερεωμένη σ' ένα άπό τά 4 σκέλη τής σεληνακάτου

«'Εδώ άνθρωποι άπό τόν πλανήτη Γή πάτησαν πρώτοι τό έδαφος τής Σελήνης. 'Ιούλιος 1969. "Ηλθαμε μέ προθέσεις ειρηνικές γιά άλη τήν ανθρωπότητα». 'Αφού τοποθέτησε τή συσκευή τής τηλεοράσεως σέ άπόσταση 15 μέτρων περίπού άπό τή σεληνάκατο άρχισε νά παίρνη φωτογραφίες της, τοϋ πέριξ τοπίού καί τών κινήσεων αϋτοϋ καί τού συντρόφου του πάνω στή Σελήνη. Λίγο μετά τίς 5ω 30π οί δύο άστροναϋτες ξε δίπλωσαν μιά άμερικανική σημαία άπό πλαστικό καί άφοϋ τή στερέωσαν πάνω στό έδαφος μέ κοντό άπό ένα έκ τών 4 σκελών τής σεληνακάτον καί μέ κατάλληλο έλατήριο γιά νά παραμείνη διαρκώς αναπεπταμένη, τή χαιρέτησαν. Κατά τίς 11ω 48π μ.μ. οί δύο έπισκέπτες τής Σελήνης πήραν τηλεφώνημα τού προέδρου τών ΗΠΑ, πού τούς συνέχαιρε γιά τό κατόρθωμά τούς.

ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΩΝ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

Κατά τή διάρκεια τών 2ω 21π 15δ πού παρέμειναν πάνω στό σεληνιακό έδαφος καί έξω άπό τή σεληνάκατο οί δύο άστροναϋτες,άσχολήθηκαν μέ τήν έγκατάσταση διαφόρων έπιστημονικών συσκευών. `Ο 'Αρμστρογκ ξετύλιξε καί στερέωσε πάνω σέ κατάλληλο κοντό φύλλο άλουμινίον διαστάσεων 0,30χ 1,30 μ. γιά τή μέτρηση σωματιδίων τού «ήλιακού άνέμου», δηλ. σωματιδίων πού έκπέμπονται άπό τόν Ήλιο μέ μεγάλη ταχύτητα. "Οταν έπέστρεψαν στη σεληνάκατο τό παρέλαβαν μαζί τους γιά νά τό μεταφέρουν πρός μελέτη στή Γή.

`Ο ίδιος έγκατέστησε σεισμογράφο, άποτελούμενον άπό τρία οριζόντια σεισμόμετρα μακράς περιόδού καί ένα κατακόρυφο βραχείας περιόδου, γιά τή άνίχνευση καί μέτρηση τής έντάσεως διαφόρων σεισμών προερχομένων είτε άπό τήν πτώση μετεωριτών είτε άπό ένδογενή σεληνιακά φαινόμενα. Οί συσκευές αϋτές είναι έφοδιασμένες μέ ηλιακές φωτοκυψέλες, οι όποίες παράγουν τό απαιτούμενό ήλεκτρίκό ρεύμα γιά τή ραδιοφωνική μεταβίβαση τών σεισμικών δεδομένων στή Γή. Οι σεισμογράφοι αυτοί έχούν τόσο μεγάλη ευαισθησία, ώστε σημείωσαν όχι μόνον τά χτυπήματα τού 'Αρμστρογκ όταν έσκαβε τό έδαφος γιά νά μαζέψη δείγματα τών πετρωμάτων, άλλά καί αυτά άκόμη τά βήματα τών άστροναυτών, καθώς καί τίς δονήσεις πού προκάλεσαν οί γυλιοί τους τούς όποίους πέταξαν στό έδαφος τής Σε-λήνης όταν έπέστρεψαν στή σεληνάκατο. Τέλος ο "Αρμστρογκ τοποθέτησε καταλλήλως έναν ανακλαστήρα άκτίνων λέηζερ μέ προορισμό τή μέτρηση μέ προσέγγιση εκατοστών τού μέτρον τής άποστάσεως τής Γής άπό τή Σελήνη, καθώς καί τών έλάχιστων μεταβολών της. Διάφορα αστε-ροσκοπεία έχουν προγραμματίσει τήν έκπομπή άκτίνων λέηζερ πρός τόν άνακλαστήρα αυτόν γιά μιά δεκαετία, μέ σκοπό νά έξακριβώσουν ορισμένο θέμά τής θεωρίας τού 'Αϊνστάιν, νά έλέγξονν τήν πραγματικότητα τής μετακινήσεως τών ηπείρων τής Γής, νά συλλέξουν στοιχεία σχετικά πρός τή σύσταση τού έσωτερικοϋ τής Σελήνης καί νά μετρήσούν τή δεκατετράμηνη περίοδο τής μεταβολής τής γεωγραφικών πλατών τής Γής πού μελέτησε ό Τσάντλερ. Οί άστροναύτες γέμισαν δύο άεροστεγή κιβώτια μέ δείγματα υλικού άπό τό σεληνιακό έδαφος: Στό υλικό αυτό περιλαμβανόταν καί ποσότητα δειγμάτων τά όποία είχε συλλέξει ο 'Ωλντριν, βυθίζοντας δύο σωλήνες μέσα στό έδαφος. "Οταν ο 'Ωλντριν έπέστρεψε στή σεληνάκατο περιέγραψε ώς έξής τά τής συλλογής τού υλικού αυτού: «Μπορούσα νά βυθίσω τόν σωλήνα μέχρι 5 έκατοστόμετρα χωρίς δυσκολία, γιά νά προχωρήσω όμως βαθύτερα έπρεπε νά κοπανίσω τό άκρο τον σωλήνα μέ όλη μον τή δύναμη κρατώντας τό σφυρί μα τά δύο χέρια. "Αν καί τά χτυπήματα επέφεραν αρκετή παραμόρφωση στό άνω άκρο τον σωλήνα, έν τούτοις δέν κατόρθωσα νά τόν βυθίσω περισσότερο. Νομίζω ότι τό συνολικό βάθος που έφτασα ήταν περίπου 20 - 22 εκατοστά. 'Αλλά, μολονότι ό σωλήνας είχε είσχωρήσει ώς αυτό τό βάθος, ωστόσο γιά κάποιο λόγο δέν μπορούσε νά κρατηθίj όρθιος. Γι' αύτο εξακολουθησα νά τόν χώνω βαθύτερα, άλλά καί πάλι δεν ειοχώρησε τόσο ώστε νά μπορή νά στηριχθή για νά μήν πέση.  

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΣΕΑΗΝΑΚΑΤΟ

"Οταν τό οξυγόνο πού περιείχετο στόν γυλιό  άρχισε νά έξαντλήται, ο 'Ωλντριν άνέβηιcε τήν κλίμακα καί μέ τή βοήθεια τού 'Αρμστρογιc, που βρισκόταν άκόμη έξω, άνέβασε με ένα βαρουλκο στή σεληνάκατο τά δύο κιβώτια δειγματων σεληνιακού έδάφους- κατόπιν άνέβηrε στή σεληνάκατο καί ο 'Αρμστρογκ. Μεταξύ άλλων άνπικειμένων    "Ενα κουτί άπό άλουμίνιο πού περιεϊχε δίσκο άπό πυρίτιο διαμέτρού 4 έκ. περίπου, πάνω στόν όποίο ήσαν γραμμένα μέ μικροσκοπικούς χαρακτήρες μηνύματα καλής θελήσεως άπό τούς άρ-χηγούς 73 κρατών. Πέντε μετάλλια πρός τιμήν τών άποθανόντων'Αμερικανών καί Σοβιετικών άστροναντών,

δηλ. τού Βίρτζιλ Τ. Γκρίμσον, τον "Εντοναρντ Χ. Οϋάιτ καί τού Ρότζερ Β. Τσάφφι ('Αμερικανών) καί τού Γιούρι Α. Γκαγκάριν καί τού Βλαδιμίρ Μ. Κομαρόφ (Σοβιετικών), καθώς καί μία έπωμίδα άπό ύφασμα μέ τό έμβλημα τό όποιον σχεδίαζαν νά βάλούν οί τρείς αποθανόντες 'Αμερικανοί αστροναύτες. 'Αφήκαν έπίσης διάφορα όργανα καί έργαλεϊα καί τις φωτογραφικές μηχανές πού χρησιμοποίησαν. "Επειτα, άφού αποκατέστησαν τήν κανονική άτμοσφαιρική πίεση μέσα στή σεληνάκατο, μετέφεραν σ' αυτή τά έντός τού γυλιού τους έφόδια έπιβιώσεως, έλάττωσαν πάλι τήν πίεση μέσα στή σεληνάκατο καί άπό τή θυρίδα έξόδου πέταξαν τούς

γυλιούς καί τά διαστημικά παπούτσια τους καί κάθε τί πού δέν τούς χρειαζόταν κατά τό ταξίδι τής έπιστροφής ή γιά μελέτη πάνω στή Γή. 'Η συνολική άξία τών είδών, τά δποϊα άφησαν πάνω στή Σελήνη γιά νά γίνη δ θάλαμος άνόδου τής σεληνακάτου όσο τό δυνατόν έλαφρότερος, υπολογίζεται σ' ένα έκατομμύριο δολλάρια. 'Αφού γιά τελευταία φορά έκλεισαν τήν καταπακτή άεροστεγώς, άποκατέστησαν έκ νέου τήν κανονική άτμοσφαιρική πίεση μέσα στή σεληνάκατο, άφήρεσαν τήν ένοχλητική διαστημική στολή τούς καί έπεσαν νά κοιμηθούν. Σ' όλο τό διάστημα πού ο «'Αετός» βρισκόταν στή Σελήνη, ο Κόλλινς μέσα στό Κολούμηια» φρόντιζε νά διατηρή τό όχημά του σέ άρίστη κατάσταση λειτουργίας καί βρισκόταν σέ συνεχή έπικοινωνία μέ τό Κέντρο τού Χιούστον.

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

42 χρόνια μετά το LRO μας δίνει μια συνθετική φωτό του τμήματος καθόδου της σεληνακάτου στην διάρκεια μιάς σεληνιακής ημέρας.

'Ο "Αρμστρογκ καί ό "Ωλντριν, άφού άναπαύθηκαν έπί 6 περίπου ώρες, άρχισαν τίς έτοιμασίες τούς γιά νά τεθούν καί πάλι σέ τροχιά γύρω άπό τή Σελήνη. "Υστερα άπό λεπτομερή έλεγχο όλων τών συσκευών τής σεληνακάτου, γιά νά διαπιστωθή ή έτοιμότης τού σχήματος πρός άποσελήνωση, οί ήλεκτρονικοί έγκέφαλοι τής σεληνακάτου, τοϋ βασικού διαστημοπλοίού καί τών έπίγειων σταθμών συνεργάστηκαν γιά νά έφοδιάσονν τό σύστημα πλοηγήσεως τής σεληνακάτου μέ όλα τά στοιχεία πού χρειάζονταν γιά νά καθορίση τόν ακριβή χρόνο τής άποσεληνώσεώς της. Στή 19ω 54π τής 21ης 'Ιουλίου ο 'Αρμστρογκ, άφοϋ έλευθέρωσε τούς συνδετήρες πού κρατούσαν συνδεδεμένους τούς δύο Θαλάμούς τής σεληνακάτου, έπυροδότησε τόν πύραυλο τού «θαλάμου άνόδου», γιά νά άνυψωθή καί νά άποχωρισθή άπό τόν «Θάλαμο καθόδου», πού στηριζόταν μέ τά 4 σκέλη τον πάνω στό σεληνιακό έδαφος. `Ο τελευταίος, άφοϋ χρησίμεύσε σάν έξέδρα έκτοξεύσεως τού «Θαλάμού άνόδου», έγκατελείφθη πάνω στή Σελήνη, σάν μνημείο τής πρώτης έπισκέψεως άνθρώπου στόν φυσικό δορυφόρο μας. "Αν ο «θάλαμος καθόδού» ύπήρξε τό μεγαλύτερο άνθρώπινο κατασκεύασμα πού έγκατελείφθη πάνω στή Σελήνη, ο «θάλαμος ανόδου» ύπήρξε τό πρώτο άνθρωπfνης κατασκευής όχημα πού άνεχώρησε άπό ένα ουράνιο σώμα άλλο άπό τή Γή. `Η πυροδότηση, διαρκείας.7 λεπτών καί 18 δευτερολέπτων, ώθησε τόν Θάλάμο πρός τά άνω καί πρός δυσμάς, καί τόν έθεσε σέ προκαταρκτική τροχιά γύρω άπό τή Σελήνη, μέ περισελήνιο 16 χλμ. καί άποσελήνιο 86,5 χλμ.

Δεύτερη πυροδότηση τού κινητήρα έθεσε τόν Θάλαμο σέ κυκλική τροχιά. Τή στιγμή έκείνη τό «Κολούμπια», μέ έπιβάτη τόν Κόλλινς, διέγραφε τήν 25η κυκλική περιφορά τον γύρω άπό τή Σελήνη σέ ύψος 110 χλμ. άπό τή έπιφάνειά της. `Ο Κόλλινς, καθώς πετούσε πάνω καί πίσω άπό τούς δύο έξερεννητές τής Σελήνης, ανέφερε σ' αύτούς ότι διέκρινε τόν «'Αετό» 20 λεπτά μετά τήν άποσελήνωσή τον. 'Ηδη τά δύο σχήματα άρχισαν νά διαγράφουν ομόκεντρες τροχιές, έπειδή δέ ο«'Αετός» βρισκόταν σέ χαμηλότερο ύψος άπό τή Σελήνη παρά τό «Κολούμπια», ή ταχύτητά του ήταν μεγαλύτερη. Χρησιμοποιώντας τούς μικρούς πυραύλους τού «θαλάμού άνόδου», ο 'Αρμστρογκ τόν άνέβασε σέ μεγαλύτερο ύψος μέχρι τής 23ω 35π, όπότε τά δύο σχήματα, ένώ βρίσκονταν πίσω άπό τή Σελήνη, πλησίασαν καί κατόρθωσαν νά συνδεθούν τό ένα μέ τό άλλο.

Μετά τήν άσφαλή έπανασύνδεση τών δύο σχημάτων οί άστροναϋτες άνοιξαν τήν καταπακτή πού ϋπήρχε, μεταξύ τους καί, μετέφεραν στό τμήμα διακυβερνήσεως  όλο το πολύτιμο υλικό. Κατόπιν έκλεισαν τήν καταπακτή άεροστεγώς καί ο «θάλαμος άνόδου», σάν άχρηστο πιά φορτίο, άποσυνδέθηκε άπό τό «Κολούμπια» καί απορρίφθηκε σέ τροχιά γύρω άπό τή Σελήνη. Τό διαστημόπλοιο έκινεϊτο τότε μέ ταχύτητα 5760 χλμ. τήν ώρα, γιά νά άποσπασθή όμως άπό τή σεληνιακή έλξη καί νά κατευθυνθή πρός τή Γή έπρεπε ν' αύξήση τήν ταχύτητα του σέ 9440 χλμ. τήν ώρα. "Επρεπε λοιπόν νά τεθή σέ λειτουρ-γία ο κινητήρας τού τμήματος ϋπηρετήσέως, άλλιώς οί άστροναύτες Θά παρέμεναν γιά πάντα σέ σεληνιακή τροχιά, διότι οί μικροί κινητήρες τού όχήματος δέν ήταν αρκετά Ισχυροί γιά νά ύπερνικήσουν τή σεληνιακή έλξη. Κατά τίς 6ω 56π τής 22ας 'Ιούλίου, τήν ώρα πού τό διαστημόπλοιο διέγραφε τήν 31η περι-φορά του γύρω άπό τή Σελήνη, ή πυροδότηση τού μεγάλου κινητήρα του τό έβγαλε άπό τή σεληνιακή τροχιά του καί τό τοποθέτησε στόν στενό διάδρομο πού δδηγέί πρός τή Γή. "Οσο ό «'Απόλ-λων» 11 πλησίαζε πρός τόν πλανήτη μας ή γήινη έλξη μεγάλωνε, καί μαζί της καί ή ταχύτητα τού διαστη μοπλοίου. Στίς 22 'Ιονλίον, ένώ  ο«'Απόλλων» 11 έκινείτο μέ ορμή πρός τή Γή, ο Ωλντριν άνέφερε ότι όταν βάδιζε πάνω στή Σελήνη προχώρησε μέχρι τό χείλος ένός κρατήρα διαμέτρού 20-25 μ. καί βάθούς 5-6  μ., πού βρισκόταν σέ άπόσταση 65 περίπού μέτρων άπό τή σεληνάκατο. Στόν πυθμένα του υπήρχαν μερικοί βράχοι, οί μεγαλύτεροι τής περιοχής, τούς όποίους καί φωτογράφησε.

Κατά τίς 10ω τής 22ας 'Ιονλίον οί άστροναύτες διόρθωσαν τήν πορεία τους πυροδοτώντας τούς πυραύλούς έλτγμών έπί 10,5 δευτερόλεπτα. "Ετσι ήλάττωσαν τήν ταχύτητα τού διαστημοπλοίου κατά 1,6 μ. τό δευτερόλεπτο, κυρίως γιά νά βελτιώσουν τή γωνία τής διευθύνσεως τής πτήσεως ύπό τήν όποία έπρόκειτο νά είσέλθουν -στή γήινη ατμόσφαιρα. `Η διόρθωση τούς .έθεσε μέσα στόν διάδρομο πού δδηγοϋσε πρός τή Γή μέ τόση άκρίβεια, ώστε ή προγραμματισμένη γιά τίς 23 'Ιουλίου διόρθωση ματαιώθηκε. `Ο διάδρομος αϋτός, πού άρχίζει σέ ύψος 120 000 μ. άπό τήν έπιφάνεια τής Γής, έχει πλάτος 40 χλμ., ή δέ γωνία ύπό τήν όποία Θά είσέλθει τό διαστημόπλοιο σ' αϋτόν πρέπει νά είναι τόση, ώστε άφ' ενός μέν ή συνάντηση τού διαστημοπλοίου μέ τά άνώτατα στρώματα τής άτμοσφαίρας νά μήν είναι άπότομη καί δ άντιθερμικός Θώραξ τού σχήματος νά άντέξη στήν ύπερθέρμανση πού προέρχεται άπό τήν τριβή, άφ' έτέρου δέ νά μή
έκτιναχθή στό Διάστημα, δίχως πλέον έλπίδα έπιστροφής στή Γη-Στις 23 'Ιούλίου, παραμονή τής προσθαλασσώσεως τών αστροναυτών, μέ τήν εϋκαιρία τής τε-λευταίας τηλεοπτικής εκπομπής άπό τό Διάστημα, ο 'Ωλντριν, συνοψίζοντας τά συναισθήματα τών τριών έξερευνητών τής Σελήνης, είπε τά έξής: «Αυτό πού έγινε ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό ταξίδι τριών ανθρώπων στη Σελήνη, περισσότερο ακόμη άττό τίς προσπάθειες τής κυβερνήσεως καί τής βιομηχανίας, περισσότερο άπό τίς προσπάθειες ένάς όλόχληρου έθνους. "Εχομε τήν έντνπωση ότι τό γεγονός αυτό συμβολίζει τήν ακόρεστη περιέργεια, πού ώθεί ολόκληρη την ανθρωπότητα στήν έξερεύνηση του αγνώστου». 'Αφού οί έπtβάτες του « Απολλωνος» 11 επετυχαν νά τοποθετήσουν το διαστημόπλοιό τους ακριβώς στόν άξονα τού διαδρόμού άπέσπασαν το τμήμα ύπηρετήσεως άπό τό τμήμα διακυβερνήσεως και το άπέρριψαν στό Διάστημα σάν περιττό πιά φορτίο. 'Από τό άρχικό διαστημόπλοιο, βάρους 2 700 000 χλγ. καί ύψους 109 μέτρων, πού είχε έκτοξευθή άπό τό Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ πρό μιάς έβδομάδος, δέν άπέμεινε πιά παρά μόνο τό τμήμα διακυβερνήσεως, βάρούς 5400 χλγ. καί ύψους 2,70 μέτρων. Θέτοντας γιά πρώτη φορά σέ λειτουργία τούς ωστικούς πυραύλους τού τμήματος διακυβερνήσεως, οί άστροναύτες τό περιέστρεψαν έτσι ώστε ή κυρτή πυρίμαχος βάση τον νά διευθύνεται πρός τό μέρος πρός τό όποίον κατευθύνονταν. Δεμένοι μέ τίς ζώνες στά καθίσματά τους διέσχισαν ορμητικά τή γήινη άτμόσφαιρα. Λόγω τής τριβής μέ τδν άέρα ή Θερμοκρασία στό έξωτερικό τού θαλαμίσκού έφτασε τούς 2732°, τά άντιθερμικά όμως τοιχώματα καί ή έγκατάσταση κλιματισμού έξασφάλιζαν στούς έπιβάτες του σχετική άνεση. 'Από τή στιγμή πού μπήκαν στή γήινη άτμόσφαι-ρα, κατά τίς 18ω 35π τής 24ης 'Ιουλίου, ή ταχύτητα τού «'Απόλλωνος» 11, πού σέ ύψος 135 000 χλμ ήταν     38 240 χλμ. τήν ώρα, έλαττώθηκε γρήγορα έξ αίτίας τής άντιστάσεως τού άέρα, μέ άποτέλεσμα τήν άντίστοιχη έλάττωση τής θερμοκρασίας. "Οταν τό διαστημόπλοιο κατέβηκε σέ ϋψος 7200 μ. άπό τή έπιφάνεια τής Γής, άνοιξαν δύο μικρά άνασχετικά άλεξίπτωτα άπό το άνω μέρος τού θαλαμίσκού καί τόν σταθεροποίησαν κατά τήν κάθοδό του. Στό ϋψος τών 3000 μ. άνοιξαν τά τρία κύρια άλεξίπτωτα, καθένα άπό τά όποία είχε διάμετρο έπταπλάσια άπό τή διάμετρο τού Θαλαμίσκου καί μέ τή βοήθειά τους ο θαλαμίσκος μέ τούς τρείς κοσμοναύτες προσθαλασσώθηκε ομαλά στή έπιφάνεια τού Ειρηνικού 'Ωκεανού γύρω στίς 18ω 50π, σέ απόσταση μόλις 17,5 χλμ. άπό τό πλοίο πού περίμενε γιά νά τούς περισυλλέξη, το άεροπλανοφόρο «Χόρνετ», δηλ. σέ άπόσταση 3 χλμ. περίπου άπό τό προκαθορισμένο σημείο, πού ήταν 1520 χλμ. νοτιοδυτικά τής Χαβάης καί 400 χλμ.. νοτίως τής νήσου Τζόνσον. Τό τμήμα δια-κυβερνήσεως όταν προσθαλασσώθηκε άναποδογυρίσθηκε, μέ τή βοήθεια όμως τών άεροστάτων άνορθώθηκε.

Μετά τήν προσθαλάσσωση βατραχάνθρωποι τού Πολεμικού Ναυτικού, πού ήλθαν μέ έλικόπτερο, προσήρμοσαν γύρω άπό τό τμήμα διακυβερνή-σεως έναν δακτύλιο έπιπλεύσεως, πού έμοιαζε σάν σωσίβιο, καί δύό σχεδίες. Οί βατραχάνθρωποι έδωκαν έπίσης στούς τρείς άστροναύτες εiδικές στολές - πράσινο έπανωφόριο μέ κουκούλα καί προσωπίδα - γιά νά τίς φορέσούν πρίν βγούν άπό τδ τμήμα διακυβερνήσεως, τούς έπιβίβασαν σέ μιά σχεδία καί μέ τό έλικόπτερο τούς μετέφεραν στό άεροπλανοφόρο «Χόρνετ». Οί τρείς άστροναύτες καί όλα όσα έφεραν μαζί τους άπό τή Σελήνη έπρεπε νά ϋποβληθούν σέ κάθαρση έπί 21 ήμέρες, γιά νά έκλείψη καί ή έλαχίστη πιθανότητα ένδεχομένης μολύνσεως της Γής άπό νοσογόνούς μικροοργανισμούς, προερχομένονς άπό τή Σελήνη. `Η περίοδος τού καθαρμού, πού είχε άρχίσει στίς 21 'Ιούλίου, τή μέρα πού άνεχώρησαν άπό τή Σελήνη, συμπληρώθηκε 18 μέρες μετά τή άφιξη τους στή Γή. "Οταν οί άστροναύτες έφτασαν στό «Χόρνετ», κλείσθηκαν μέσα σέ ειδικό όχημα, πού μεταφέρθηκε άεροπορικώς στό Χιούστον. 'Αργότερα., στίς 27 'Ιουλίού, μεταφέρθηκαν στό 'Εργαστήριον 'Υποδοχής'Αστροναυτών τού Κέντρού 'Επανδρωμένων

Διαστημοπλοίων. Μαζί μέ τούς τρείς άστροναύτες κλείστηκαν στό όχημα τού λοιμοκαθαρτηρίου δύο άνδρες ά.κόμη, ό Γουίλλιαμ Ρ. Καρπαντιέ, γιατρός, καί ό μηχανικός τής ΝΑ3Α Τζών Κ. Χιρασάκι. Εύθύς μετά τήν είσοδό τούς στό όχημα, ό γιατρός ϋπέβαλε τούς τρείς άστροναύτες σέ προκαταρκτική έξέταση, άπό τήν όποία διαπιστώθηκε ότι καί οί τρείς έπέστρεψαν άπό τό ταξίδι τους στή Σε-λήνη σέ άρίστη κατάσταση άπό άποψη ύγείας. Συγχρόνως καί ο Χιρασάκι άρχισε τήν έργασία του, δηλ. άπολύμανε τά κιβώτια μέ τά δείγματα τού σεληνιακού εδάφους, τίς φωτογραφικές ταινίες γιά νά εμφανισθούν καί νά μελετηθούν τό ταχύτερο καί όλα τά διάφορα άντικείμενα πού περιείχοντο μέσα στό τμήμα διακυβερνήσεως, τό οποίο, μόλις άνελκύσθηκε άπό τόν ώκεανό, τοποθετήθηκε κοντά στό όχημα τού λοιμοκαθαρτηρίου.

=======================================================================

=======================================================================

ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ

Ι.ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ